Ai Cập, Jordan, Syria, Lebanon – không quốc gia láng giềng nào của Israel cho phép người dân từ Dải Gaza vào nước này. Tại sao người Palestine không được chào đón ở các quốc gia Hồi giáo trong khu vực?
Cửa khẩu biên giới duy nhất từ Gaza tới Ai Cập đã bị đóng cửa. Tại thị trấn biên giới Rafah, hầu như không có người Palestine nào vượt qua được – ngoại trừ những người bị thương và những người Palestine có hai quốc tịch. Hành lang cho dân thường từ Gaza đến Bờ Tây đi từ đó đến Jordan cũng không phải là một lựa chọn. Không phải cho Israel, nhưng cũng không phải cho Jordan. Cũng không có con đường nào về phía bắc tới Lebanon hoặc về phía đông bắc tới Syria. Người Israel không cho phép người tị nạn rời khỏi Gaza và đi qua đất nước của họ.
Nhưng ngay cả khi chính phủ Israel làm theo, các quốc gia Ả Rập láng giềng cũng sẽ không muốn tiếp nhận người Palestine. Tổng thống Ai Cập Abdel Fatah-al-Sisi nói: “Họ nên ở lại đất nước của mình”, khi Israel bắt đầu các cuộc tấn công trả đũa ở Dải Gaza sau cuộc tấn công của Hamas ngày 7 tháng 10.
Thái độ của các quốc gia Ả Rập có thể gây ngạc nhiên. Họ tỏ ra ít có thiện cảm với Israel nhưng lại rất thông cảm với người Palestine và hết lần này đến lần khác với Hamas. Nhiều người Ả Rập cũng coi người Palestine là những người bảo vệ: Một công dân Ai Cập mô tả trên báo “The Insider: “Những con chó bảo vệ được xích ngoài vườn chứ không phải trong phòng ngủ. Chúng cần đe dọa kẻ thù của bạn chứ không phải con cái của bạn”. Ông cũng phản đối việc tiếp nhận người tị nạn Palestine: “Những con chó hoang” nên đe dọa Israel, chứ không phải Ai Cập.
Phép ẩn dụ này đã có giá trị từ nhiều năm nay. Ngay cả trước cuộc tấn công khủng bố của Hamas vào ngày 7 tháng 10, người Palestine có rất ít cơ hội vào Ai Cập hợp pháp. Biên giới chỉ được mở trong những trường hợp đặc biệt, chẳng hạn như đối với những người dân Gaza bị bệnh nặng hoặc bị thương nặng. Giống như bây giờ.
“Một loại lý do của nhà nước Ai Cập”
Tuy nhiên, về mặt chính thức, giới lãnh đạo Ai Cập đưa ra một lý do khác cho việc đóng cửa biên giới: Ai Cập lo ngại rằng người Palestine có thể bị đuổi khỏi Dải Gaza vĩnh viễn một khi họ đã rời bỏ nó. “Đó là một loại lý do của nhà nước, nếu bạn muốn diễn đạt nó bằng từ tiếng Đức này,” phóng viên ntv Nicole Macheroux-Denault nói, mô tả nỗi sợ hãi của người Ai Cập rằng bằng cách tiếp nhận hàng trăm nghìn người Palestine, họ đang thực hiện “lời tiên tri của những người Israel cực đoan”, những người đang muốn đuổi toàn bộ người Palestine.
Ngoài ra, về phía Ai Cập, Bán đảo Sinai không ổn định về mặt chính trị giáp Dải Gaza. Khu vực này hầu như không được kiểm soát bởi các cơ quan an ninh Ai Cập ngoài biên giới được canh gác nghiêm ngặt. Trong những năm gần đây, Sinai đã phát triển thành nơi ẩn náu của các chiến binh Hồi giáo. Sau Mùa xuân Ả Rập 11 năm trước, một liên minh thánh chiến đã rút về bán đảo. Quân đội Ai Cập đang chiến đấu chống lại các thành viên của Al-Qaeda và Nhà nước Hồi giáo.
Nếu cửa khẩu biên giới Rafah được mở cửa cho người tị nạn Palestine, Cairo lo ngại rằng những người ủng hộ Hamas cũng có thể rời Dải Gaza và gia nhập lực lượng với các chiến binh thánh chiến có liên quan đến hệ tư tưởng của họ ở Sinai. Tình hình an ninh vốn đã căng thẳng trên bán đảo sẽ càng trở nên tồi tệ hơn.
Ai Cập trước nguy cơ sụp đổ
Hamas là một công ty con của Tổ chức Anh em Hồi giáo, tổ chức có Mohammed Morsi làm tổng thống ở Ai Cập từ năm 2012 đến năm 2013. Người kế nhiệm al-Sisi đã có hành động cứng rắn chống lại nhóm, xếp nhóm này vào danh sách tổ chức khủng bố và đã bắt giữ Morsi. Ông ta chết trong tù vào năm 2019.
Nguyên thủ quốc gia Ai Cập không thể chấp nhận làn sóng người tị nạn vì lý do kinh tế. Dân số Ai Cập đã tăng từ 70 triệu lên 110 triệu người trong hai thập kỷ qua. Tuy nhiên, tăng trưởng kinh tế lại không đạt được kỳ vọng.
Nếu xu hướng này tiếp tục, có nguy cơ sụp đổ xã hội: Tổng thống Ai Cập cho rằng có khoảng 9 triệu người tị nạn đang sống ở nước này. Nếu thêm hàng trăm nghìn người Palestine vào, Cairo sẽ phải cung cấp thêm các trung tâm tiếp nhận, chỗ ở, thực phẩm và nước uống. Đặc biệt là khi cuộc bầu cử tổng thống sắp diễn ra vào tháng 12. Nhà cai trị độc tài al-Sisi không muốn chiến thắng bầu cử an toàn của mình đi kèm với các cuộc biểu tình rầm rộ.
Người tị nạn ở Jordan? “Lằn ranh đỏ”
Jordan cũng từ chối tiếp nhận người tị nạn Gaza. Vương quốc Hashemite đã cho phép nhiều người Palestine vào nước này trong những năm gần đây. Một phần ba dân số đến từ Gaza hoặc Bờ Tây. Nhưng không nên có nhiều hơn thế: Olaf Scholz đã đề xuất điều này trong chuyến thăm của ông vào giữa tháng 10. Thủ tướng Đức cho biết Israel có thể thiết lập một hành lang cho dân thường từ Gaza đến Bờ Tây để sau đó họ có thể vào Jordan. Vua Abdullah II ngay lập tức bác bỏ kế hoạch này, nhà cầm quyền Jordan đã nói đến “Lằn ranh đỏ”.
Quốc vương nói trong cuộc họp báo chung với Scholz: “Tôi nghĩ rằng tôi không chỉ thay mặt chính phủ Jordan mà còn thay mặt cho những người bạn Ai Cập của chúng tôi: không có người tị nạn ở Jordan, không có người tị nạn ở Ai Cập”.
Jordan cũng lập luận rằng người Palestine có thể mất quê hương vĩnh viễn một khi họ rời khỏi Dải Gaza. Tuy nhiên, cũng có những dè dặt về mặt lịch sử: Sau Thế chiến thứ hai, Jordan giành được quyền kiểm soát Bờ Tây cho đến khi khu vực này lại bị mất trong Cuộc chiến sáu ngày chống lại Israel năm 1967. Hàng trăm ngàn người Palestine đã phải di dời sang Jordan do xung đột.
Kể từ đó, người tị nạn Palestine từ Bờ Tây tiếp tục tràn vào Jordan. Nhưng thực tế là: Người Palestine và người Jordan thường không có mối quan hệ tốt đẹp.
Năm 1970, một nhóm người Palestine cực đoan đã thực hiện vụ ám sát vua Jordan Hussein I. Đối với họ và nhiều người Palestine khác, chính sách đối với Israel của ông quá tự do. Hussein I sống sót sau cuộc tấn công, thành lập chính phủ quân sự và phát động phản công tại quê nhà. Quân đội Jordan đã đẩy quân du kích Palestine vào Lebanon.
Ký ức về những vị khách cực đoan còn hiện diện khắp nơi. Báo “The Insider” viết: Jordan không muốn đe dọa “bản sắc dân tộc vốn đã mong manh” của mình bằng làn sóng người Palestine mới.
Các quốc gia khác cũng không phải là một lựa chọn
Các quốc gia khác ở vùng lân cận cũng nằm ngoài tầm với của người dân Gaza. Syria đã bị sa lầy trong cuộc nội chiến đẫm máu trong hơn một thập kỷ. Mặt khác, Lebanon lại bị choáng ngợp bởi những người tị nạn từ Syria. Nước cộng hòa bên Địa Trung Hải có gần sáu triệu dân, trong đó có 1,5 triệu người tị nạn nội chiến từ Syria. Không có quốc gia nào trên thế giới có tỷ lệ người tị nạn lớn như Lebanon.
Các quốc gia vùng Vịnh cực kỳ giàu có như Qatar, Ả Rập Saudi và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất có thể dễ dàng tài trợ cho chỗ ở cho người tị nạn, nhưng họ không muốn cho phép bất kỳ ai vào nước này ngoại trừ những người nước ngoài giàu có từ phương Tây. Qatar lại đang chứa chấp lãnh đạo của Hamas.
Không cần phải nói rằng Iran không muốn chấp nhận bất kỳ người tị nạn nào, Cộng hòa Hồi giáo muốn xóa sổ Israel khỏi bản đồ và vì vậy là nước ủng hộ lớn nhất của Hamas. Do đó, việc trục xuất hàng loạt người Palestine khỏi Gaza không có lợi cho Iran.
Thế giới Ả Rập lớn tiếng và công khai bày tỏ đồng cảm với người Palestine. Nhưng họ muốn giữ những “con chó bảo vệ nguy hiểm” tiềm tàng tránh xa phòng ngủ và con cái của họ – tất cả các nước Ả Rập đều rất chú ý đến điều này.
Trung Khoa – (Tổng hợp)
===
Palestine, Thế giới Ả Rập
