Tầm quan trọng chiến lược của Greenland và khu vực Bắc Cực đang gia tăng nhanh chóng, không chỉ đối với Hoa Kỳ mà còn với toàn bộ thế giới tự do.
Việc kiểm soát Greenland một cách đơn phương, như cách tiếp cận của Tổng thống đắc cử Donald Trump, có thể làm suy yếu sự đoàn kết giữa các đồng minh.
Thay vào đó, một chiến lược hợp tác dựa trên nền tảng pháp trị, cùng bảo vệ lợi ích chung, là con đường bền vững để đối phó với những thách thức từ Nga và Trung Quốc trong khu vực này.
Nga và Trung Quốc ở Bắc Cực: Nguy cơ Gia Tăng
Nga đã thể hiện rõ tham vọng thống trị Bắc Cực thông qua việc quân sự hóa khu vực này.
Kể từ khi băng tan mở ra các tuyến đường biển mới, Moscow đã tăng cường hiện diện quân sự bằng cách xây dựng các căn cứ mới, triển khai tên lửa phòng không, và mở rộng đội tàu phá băng lớn nhất thế giới.
Nga cũng tuyên bố chủ quyền đối với một phần lớn thềm lục địa Bắc Cực, bao gồm cả khu vực có nhiều tài nguyên dầu khí. Điều này không chỉ làm dấy lên căng thẳng với các nước Bắc Âu mà còn đe dọa lợi ích an ninh và kinh tế của NATO.
Trong khi đó, Trung Quốc, dù không phải quốc gia Bắc Cực, đã tự xưng là “cận Bắc Cực” và thực hiện chiến lược “Con đường Tơ lụa Vùng Cực”.
Bắc Kinh đã đầu tư vào cơ sở hạ tầng ở Greenland, bao gồm cả sân bay, và tăng cường khai thác các khoáng sản đất hiếm.
Những động thái này nhằm thiết lập ảnh hưởng kinh tế và địa chính trị, đặt nền móng cho sự hiện diện lâu dài trong khu vực.
Trung Quốc không ngừng mở rộng hoạt động nghiên cứu và triển khai tàu phá băng nhằm củng cố năng lực tiếp cận Bắc Cực.
Cả Nga và Trung Quốc đều có những tham vọng làm suy yếu trật tự pháp trị quốc tế và gây áp lực lên các quốc gia nhỏ hơn.
Sự phối hợp giữa hai cường quốc này tại Bắc Cực là mối đe dọa rõ ràng với NATO và các đồng minh dân chủ.
Lời Kêu Gọi Hành Động: Hợp Tác Thay Đổi Cục Diện
Với bối cảnh này, việc Hoa Kỳ tiếp tục duy trì chiến lược đơn phương sẽ không chỉ làm giảm uy tín quốc tế mà còn có nguy cơ đẩy các đồng minh như Đan Mạch và Greenland ra xa.
Thay vì tập trung vào việc “mua” Greenland, chính quyền Trump 2.0 cần thay đổi cách tiếp cận bằng cách thúc đẩy hợp tác đa phương với các đồng minh trong khuôn khổ NATO.
Đây không chỉ là cách duy nhất để bảo vệ lợi ích chung mà còn ngăn chặn sự bành trướng của Nga và Trung Quốc tại Bắc Cực.
Các quốc gia đồng minh cần ngay lập tức áp lực chính quyền Trump 2.0 triển khai kế hoạch hợp tác trong hai tuần tới, trước khi Tổng thống đắc cử chính thức nhậm chức. Các bước cụ thể bao gồm:
Xây dựng liên minh an ninh Bắc Cực trong NATO:
Triển khai các cuộc tập trận quân sự chung ở Greenland và các vùng Bắc Cực khác để tăng cường năng lực phòng thủ trước Nga.
Thành lập một ủy ban NATO đặc biệt về Bắc Cực, với sự tham gia của Đan Mạch, Hoa Kỳ và các quốc gia Bắc Âu, nhằm theo dõi sát sao các hoạt động của Nga và Trung Quốc.
Đầu tư kinh tế và xã hội vào Greenland:
Cung cấp các khoản hỗ trợ tài chính để phát triển cơ sở hạ tầng, giáo dục và y tế tại Greenland, nhằm tạo ra sự gắn kết giữa người dân Greenland với lợi ích của NATO.
Tăng cường hợp tác nghiên cứu khoa học trong khu vực, bao gồm các sáng kiến về khí hậu và năng lượng bền vững.
Khẳng định vai trò của luật pháp quốc tế:
Đẩy mạnh đàm phán trong các diễn đàn quốc tế để thiết lập các quy định rõ ràng về khai thác tài nguyên và bảo vệ môi trường Bắc Cực, đảm bảo Nga và Trung Quốc không thể tùy tiện hành động.
Thay Đổi Tương Lai Bắc Cực: Một Tầm Nhìn Đoàn Kết
Cách tiếp cận đơn phương, như việc cố gắng “mua” lại Greenland, là không bền vững và không phù hợp với các giá trị của thế giới tự do.
Thay vào đó, một chiến lược hợp tác đa phương có thể củng cố vị thế của Hoa Kỳ và các đồng minh tại Bắc Cực, đồng thời ngăn chặn tham vọng của Nga và Trung Quốc.
Thế giới tự do đang đứng trước ngã rẽ lịch sử tại Bắc Cực.
Liệu chúng ta có thể cùng nhau bảo vệ khu vực này như một biểu tượng của hòa bình, phát triển bền vững và hợp tác quốc tế?
Hay chúng ta sẽ để những hành động đơn phương và cạnh tranh ích kỷ phá vỡ trật tự pháp trị vốn là nền tảng của cộng đồng toàn cầu?
Tương lai của Bắc Cực không chỉ là câu chuyện của Greenland, Đan Mạch hay Hoa Kỳ.
Đó là trách nhiệm của mọi quốc gia tuân thủ pháp trị, đoàn kết vì lợi ích chung.
Chỉ bằng cách phối hợp hành động, thế giới tự do mới có thể chuyển hóa Bắc Cực thành một biểu tượng đoàn kết, chống lại những thách thức từ các cường quốc độc đoán và đảm bảo thịnh vượng cho các thế hệ mai sau.
Ls. Vũ Đức Khanh
