Ngày 14/4, VOA Tiếng Việt có bài “Khảo sát: Người Việt tin tưởng Mỹ, nghi ngại Trung Quốc. Vì sao?”
VOA cho biết, cuộc thăm dò thường niên có tên là “Tình trạng của Đông Nam Á năm 2024” đã được Trung tâm Nghiên cứu Đông Nam Á – tức Viện ISEAS-Yusof Ishak, có trụ sở ở Singapore, tổ chức lần thứ 6 và công bố kết quả hồi đầu tháng 4.
Những nhà thăm dò đã hỏi gần 2.000 người, chủ yếu là những người có học vấn, như nhà hoạch định chính sách, nhà báo, doanh nhân và phân tích gia ở 10 nước ASEAN, về thái độ của họ đối với Mỹ, Trung Quốc, cuộc cạnh tranh chiến lược giữa 2 siêu cường, cũng như quan điểm về những vấn đề địa chính trị trong khu vực và trên thế giới.
Kết quả thăm dò cho thấy, Trung Quốc đã soán ngôi Mỹ để trở thành siêu cường được các nước ASEAN ủng hộ nhất ở Đông Nam Á, bất chấp những căng thẳng trên Biển Đông gần đây giữa Bắc Kinh và Manila.
Cụ thể, theo VOA, khi được hỏi, nếu buộc phải liên minh với một trong 2 nước – Mỹ hay Trung Quốc – sẽ chọn nước nào, tính tổng cộng trên toàn khối có 50,5% người được vấn ý chọn Trung Quốc, nhiều hơn so với 49,5% chọn Mỹ. Chỉ mới năm ngoái, tỷ lệ chọn Mỹ là 61,1% trong khi Trung Quốc chỉ được 38,9% số người tham gia chọn.
Trong khi đó, tỷ lệ này ở Việt Nam là 21% chọn Trung Quốc so với 79% chọn Mỹ, còn ở Philippines chỉ có 16,7% chọn Trung Quốc, và có tới 83,3% chọn Mỹ.
Quốc gia ưa chuộng Trung Quốc nhất đồng thời dè dặt với Mỹ nhất là Malaysia (75% chọn Trung Quốc), theo sau là Indonesia (73%), Lào (70,6%), Brunei (70,1%), Thái Lan (52%), Campuchia (45%), Myanmar (42%) và Singapore (38,5%).
VOA cũng cho biết, Indonesia, Malaysia và Brunei đều là những nước có đông dân Hồi giáo, vốn bất bình với việc chính quyền Tổng thống Joe Biden ủng hộ Israel trong cuộc chiến với Hamas trên dải Gaza. Trong khi, Philippines và Việt Nam là 2 nước tranh chấp chủ quyền quyết liệt nhất với Trung Quốc trên Biển Đông.
Vẫn theo VOA, mặc dù, cũng giống như đa số người dân các nước Đông Nam Á khác, đông đảo người dân Việt Nam xem Trung Quốc là cường quốc kinh tế quan trọng nhất trong khu vực, nhưng chỉ có 12,3% người Việt được vấn ý hoan nghênh ảnh hưởng kinh tế của Trung Quốc, và có đến gần 67% hoan nghênh sức mạnh kinh tế của Mỹ trong khu vực.
Về vai trò địa chính trị trong khu vực, 46% người được vấn ý ở Việt Nam chọn Trung Quốc, nhiều hơn gấp đôi số chọn Mỹ là 21%, nhưng lại có đến 96% người Việt nghi ngại về ảnh hưởng chính trị gia tăng của Trung Quốc, trong khi tỷ lệ lo ngại về Mỹ là 45%.
VOA dẫn lời bà Hạnh Nguyễn, nghiên cứu sinh Tiến sĩ thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc phòng, Đại học Quốc gia Úc, nhận định:
“So với các quốc gia Đông Nam Á khác, Việt Nam cảm nhận về mối đe dọa từ Trung Quốc cao hơn, do đối mặt với những thách thức an ninh từ Trung Quốc, trên Biển Đông và đồng bằng sông Cửu Long, đồng thời có lịch sử quan hệ đầy sóng gió trong thế kỷ 20.”
Tuy nhiên, bà cho rằng, bên cạnh mối đe dọa về an ninh, Hà Nội cũng thấy ở Bắc Kinh mối liên hệ ý thức hệ, mối quan hệ bền chặt giữa 2 Đảng Cộng sản, sự lệ thuộc nhau về kinh tế. Những yếu tố này đã dẫn tới “cách tiếp cận nhiều sắc thái hơn đối với Trung Quốc”.
Cách tiếp cận này, bà Hạnh lý giải, là “cân bằng giữa tăng cường can dự với Bắc Kinh, nhất là trong lĩnh vực hợp tác kinh tế, nhưng lại sẵn sàng đương đầu với Bắc Kinh khi cần thiết”.
Bà Hạnh cũng cho rằng, nếu rơi vào tình cảnh như Manila trên Biển Đông, và Việt Nam muốn điều chỉnh lại các mối quan hệ, thì trước hết, họ phải tìm cách từ từ tháo ngòi nổ căng thẳng với Bắc Kinh thông qua kênh Đảng.
Bà cũng cho rằng, Bắc Kinh sẽ chọn cách đối phó Hà Nội khác với Manila, vì giữa hai nước còn có mối quan hệ truyền thống giữa hai Đảng, sự gắn bó về kinh tế của Việt Nam với Trung Quốc, và khoảng cách địa lý gần gũi giữa hai nước.
Xuân Hưng – thoibao.de
