Nghệ sĩ Nhân dân liệu có nằm trong lòng nhân dân không?
Ngày 6/3, Facebook cá nhân của nhà báo Lê Thiếu Nhơn đăng bài “Nghệ sĩ Nhân dân liệu có nằm trong lòng nhân dân không?”
Thoibao.de trích giới thiệu bài viết này đến quý khán thính giả, nội dung như sau:
Nghệ sĩ Nhân dân được mặc định cao hơn Nghệ sĩ Ưu tú. Danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân được trao tặng lần đầu tiên vào năm 1984. Sáng nay, 6/3 tại Hà Nội, đã diễn ra lễ trao tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân lần thứ 10.
Trong 125 Nghệ sĩ Nhân dân vừa được xướng tên trên bục tưởng thưởng, người cao niên nhất là diễn viên cải lương Hùng Minh ở thành phố Hồ Chí Minh, sinh năm 1930, còn hai người trẻ tuổi nhất là diễn viên chèo Hoài Thu ở Hà Nội và diễn viên cải lương Hồ Ngọc Trinh ở Long An, cùng sinh năm 1984.
Hậu trường xét tặng danh hiệu vẫn có không ít chuyện đáng băn khoăn. Vì cơ chế xin – cho nên nhiều nghệ sĩ phải mất thời gian cân nhắc, khiến cho người thành danh trước lại nhận danh hiệu sau thế hệ hậu sinh.
Ví dụ, diễn viên Thanh Tú nổi tiếng với bộ phim “Sao tháng Tám”, sản xuất từ năm 1976, nhưng đến nay mới được phong tặng Nghệ sĩ Nhân dân. Theo diễn viên Thanh Tú thì bà cũng giống như nhiều người khác, do ái ngại thủ tục hành chính và tự ái vì nhiều người được danh hiệu chưa xứng đáng, nên đắn đo không làm hồ sơ xét tặng Nghệ sĩ Nhân dân.
Tâm tư của diễn viên Thanh Tú hoàn toàn có cơ sở. Xung quanh danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân cũng có không ít tiếng bấc tiếng chì, mà Nghệ sĩ Nhân dân Thanh Hoa từng than vãn: “Rất nhiều Nghệ sĩ Nhân dân mà nhân dân không biết mặt”. Mới đây, còn có cả một vụ đôi co khiếu nại khá ầm ĩ.
May ra, có trường hợp đặc cách phong tặng Nghệ sĩ Nhân dân cho huyền thoại Tây Nguyên Y Moan vào năm 2010, và những Nghệ sĩ Nhân dân phong tặng đợt đầu tiên năm 1984, như Phùng Há, Ba Vân, Ngô Y Linh, Quốc Hương, Trà Giang, Thế Lữ, Hồng Sến, Hải Ninh, Thái Ly… đều được giới chuyên môn lẫn giới mộ điệu tâm phục khẩu phục.
Danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân có ý nghĩa với những người biểu diễn, còn với những người có ưu điểm về sáng tạo, thì danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân không phải điều đáng để công chúng ghi nhớ. Người yêu nghệ thuật đích thực, dường như chẳng nhớ đến danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân, mà chỉ biết Tào Mạt là soạn giả chèo, Đặng Nhật Minh là đạo diễn điện ảnh, Đào Trọng Khánh là đạo diễn phim tài liệu, Lê Huy Quang là họa sĩ, Trọng Bằng là nhạc sĩ…
Tại lễ trao tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân sáng 6/3, có hai hình ảnh xúc động. Hình ảnh thứ nhất là đạo diễn Hoàng Quân Tạo xuất hiện trên chiếc xe lăn. Đạo diễn Hoàng Quân Tạo có công xây dựng thương hiệu Nhà hát kịch Hà Nội đầu thập niên 90 của thế kỷ trước, nhưng bây giờ ông mới được phong tặng Nghệ sĩ Nhân dân, muộn hơn lứa đàn em như Hoàng Dũng, Minh Hòa, Thu Hà, Trung Hiếu, Công Lý…
Tuy nhiên, Nghệ sĩ Nhân dân Hoàng Quân Tạo còn may mắn hơn ca sĩ Trần Khánh. Lý do, ca sĩ Trần Khánh mất năm 1981 ở tuổi 50, mãi đến năm 2007 mới được truy tặng Nghệ sĩ Nhân dân.
Hình ảnh thứ hai là nghệ sĩ cải lương Thanh Điền với hai tấm bằng chứng nhận Nghệ sĩ Nhân dân, một cho ông và một cho người vợ quá cố Thanh Kim Huệ. Nghệ sĩ Nhân dân Thanh Điền ở tuổi 77 bày tỏ: “Giá mà bà xã tôi còn sống để cùng tôi chia sẻ hạnh phúc. Tôi vui nhưng cũng có chút buồn”.
Được phong tặng Nghệ sĩ Nhân dân hôm nay, đạo diễn Trần Lực góp phần nối dài danh sách cha và con cùng được tôn vinh danh hiệu này. Cha và con đều là Nghệ sĩ Nhân dân, tính đến thời điểm hiện tại, gồm có Thế Lữ – Nguyễn Đình Nghi, Trần Tiến – Lê Khanh, Phạm Văn Khoa – Nhuệ Giang, Hải Ninh – Nguyễn Thanh Vân, Trần Bảng – Trần Lực.
Quang Minh – thoibao.de
