Ngày 6/2, RFI Tiếng Việt có bài “Việt Nam mua chiến đấu cơ của Nga hay Mỹ?”
Theo đó, lực lượng Không quân Việt Nam cần thay thế khoảng 30 máy bay phản lực Su-22 già cỗi, một loại máy bay ném bom do Liên Xô sản xuất, được chuyển giao cho Việt Nam trong những năm 1980 và nay sắp hết thời gian hoạt động. Tuy nhiên, vấn đề lớn đặt ra là, Việt Nam phải đối mặt với một danh sách lựa chọn tối ưu rất hạn chế!
RFI cho rằng, việc tìm nguồn thay thế những chiếc Su-22 là một nhu cầu cấp thiết. Trung Quốc tiếp tục phô trương sức mạnh, và đương nhiên, Việt Nam không thể nào sánh được với hỏa lực của không quân Trung Quốc. Nhưng một lực lượng nhỏ máy bay chiến đấu phản lực hiện đại có thể khiến Bắc Kinh phải “chảy máu mũi” nếu bị thúc ép.
RFI nhận xét, tuy Việt Nam không thiếu các phương án lựa chọn, nhưng Hà Nội buộc phải cân nhắc một số yếu tố, không chỉ bao gồm giá cả và năng lực, mà cả về địa chính trị.
Trong điều kiện này, Việt Nam phải quyết định xem, có nên tiếp tục hợp tác quốc phòng với đối tác truyền thống là Nga hay chuyển sang đối tác mới là Mỹ ?
RFI dẫn nhận định của ông Ian Storey, thành viên cao cấp tại ISEAS – Viện Yusof Ishak, trên trang mạng Fulcrum, chuyên phân tích về thời sự Đông Nam Á cho rằng, với mối quan hệ quốc phòng lâu đời giữa Hà Nội và Moscow, máy bay chiến đấu thay thế của Nga là một lựa chọn hợp lý.
Theo RFI, các lệnh trừng phạt của phương Tây nhắm vào Nga sau vụ sáp nhập bán đảo Crimée, cũng khiến Việt Nam đắn đo về độ tin cậy của Nga với tư cách là nhà cung cấp. Cuộc chiến xâm lược Ukraine của Nga và việc phương Tây siết chặt trừng phạt, còn làm cho các mối ngờ vực của Hà Nội thêm sâu sắc.
RFI cho biết, có nhiều dấu hiệu cho thấy, Hà Nội đang nhắm đến mua vũ khí của Mỹ. Năm 2016, việc Hoa Kỳ dỡ bỏ lệnh cấm bán vũ khí cho Việt Nam, mở đường cho hai nước tăng cường hợp tác quốc phòng.
Năm 2021, Hà Nội đặt mua 12 máy bay huấn luyện Beechcraft T-6 Texan, rồi phi công Việt Nam tham gia các khóa học tiếng Anh ở Mỹ và ở trong nước. Truyền thông Việt Nam cũng đưa tin, Hà Nội để mắt đến F-16 Fighting Falcon đã qua sử dụng (các máy bay mới của Mỹ như F-35 nằm ngoài khả năng ngân sách của Việt Nam).
Tuy nhiên, RFI phân tích, điều này sẽ đặt Việt Nam trước một số rủi ro lớn. Thứ nhất, việc tích hợp các loại máy bay F-16 do Mỹ sản xuất, cùng với các máy bay của Nga mà không quân Việt Nam hiện có, như Su-27 và Su-30, sẽ là một thách thức lớn trong việc thiết lập chương trình huấn luyện và bảo trì song song các loại máy bay mới.
Thứ hai, Quốc Hội Mỹ là bên ra quyết định sau cùng về mọi giao dịch quốc phòng. Một số thượng nghị sĩ Mỹ có thể phản đối việc chuyển giao F-16, với lý do, Việt Nam là một nước phi dân chủ. Và sau cùng, Hà Nội cũng phải xem xét đến yếu tố Trung Quốc. Một điều chắc chắn là, Bắc Kinh theo dõi sát sao việc Hoa Kỳ bán vũ khí cho các đối thủ ở Biển Đông.
Vẫn theo RFI, Việt Nam cũng có thể tránh căng thẳng Mỹ – Trung bằng cách chọn mua JAS-39 Gripen của Thụy Điển, hoặc KAI T-50 của Hàn Quốc. Nhưng các loại máy bay này đều dựa vào công nghệ Mỹ nên cũng phải có đèn xanh từ Washington.
RFI dẫn lại tường thuật từ New York Times, nếu đúng, thì Việt Nam đã bí mật mua vũ khí từ Nga trị giá 8 tỷ đô la, bằng cách sử dụng lợi nhuận từ liên doanh năng lượng chung của cả hai nước ở Bắc Cực. Nhằm tránh sự trừng phạt của phương Tây, theo RFI nhận định, thỏa thuận này rất có thể liên quan đến máy bay chiến đấu Su-30 hoặc Su-35.
Trong bối cảnh này, Hà Nội dường như tính toán rằng, tiếp tục chơi với “con quỷ” Nga mà mình đã biết rõ, có lẽ sẽ tốt hơn là đi theo “con ma” Mỹ mà mình chưa biết gì.
Xuân Hưng – thoibao.de
7.2.2024
