Ngày 8/1, RFA Tiếng Việt có bài “Tàu hải cảnh Trung Quốc lại quần thảo vùng biển Bãi Tư Chính”.
Theo đó, tàu tuần tra lớn nhất của Trung Quốc với ký hiệu CCG 5901 đã 3 lần xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, chỉ trong vòng 1 tháng.
Động thái này diễn ra trong bối cảnh 2 quốc gia Cộng sản vừa mới tăng cường mối quan hệ ngoại giao, theo sau chuyến thăm của Chủ tịch Trung Quốc, Tập Cận Bình, tới Hà Nội hồi đầu tháng 12/2023.
RFA cho biết, trên thực tế, chỉ 2 ngày trước chuyến thăm của ông Tập tới Việt Nam, thì tàu 5901, được mệnh danh là tàu tuần tra lớn nhất thế giới, với lượng giãn nước 12.000 tấn, đã xâm nhập vào khu vực biển quanh Bãi Tư Chính do Việt Nam quản lý.
Sau đó, con tàu này đã quay trở lại thêm 2 lần nữa, một vào ngày 29/12, và mới đây nhất là ngày 7/1/2024, theo ghi nhận của một Trung tâm nghiên cứu thuộc trường Đại học Stanford, Hoa Kỳ.
Theo RFA, trong những năm gần đây, Trung Quốc tăng cường gây sức ép lên Việt Nam ở khu vực này, bằng cách liên tục cho tàu tuần tra tiến vào, và gây áp lực chính trị, để buộc Việt Nam phải ngưng các dự án thăm dò dầu khí ở Bãi Tư Chính.
RFA dẫn lời Giáo sư Carlyle Thayer, chuyên gia nghiên cứu quan hệ quốc tế ở khu vực Châu Á – Thái bình dương, cho biết:
“Trung Quốc đã gây sức ép lên Việt Nam được một thời gian, để buộc Việt Nam phải tham gia “khai thác chung”, với mục đích biến đây thành tiền lệ để các nước khác trong khu vực phải nhượng bộ, trong quá trình đàm phán bộ Quy tắc Ứng xử.”
“Nếu tham gia khai thác chung với Việt Nam thì Trung Quốc sẽ được coi là đối tác ngang hàng ở một khu vực mà Việt Nam tuyên bố chủ quyền. Việt Nam có quyền đồng ý tham gia khai thác chung nếu muốn. Nhưng vấn đề là Trung Quốc cũng đưa ra tuyên bố chủ quyền đối với khu vực này. Cho nên, nếu Việt Nam đồng ý hợp tác, thì có nghĩa là công nhận tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc ở đây” – vị Giáo sư người Úc nói.
RFA đúc kết, nói một cách ngắn gọn, thì bằng việc ép Việt Nam tham gia khai thác chung, Trung Quốc muốn biến khu vực Bãi Tư Chính, từ chỗ hoàn toàn thuộc quyền quản lý của Việt Nam, trở thành một khu vực tranh chấp mà Trung Quốc có phần ở đó. Mà một khi nước này đã thành công trong việc thiết lập sự hiện diện, thì sẽ không thể bị di rời.
Khai thác chung với Trung Quốc còn một điểm đáng chú ý khác, đó là, Trung Quốc muốn các quốc gia Đông Nam Á nhỏ hơn, đồng ý với quy định, không để các công ty thăm dò và khai thác dầu khí thuộc các nước ngoài khu vực tham gia. Thay vào đó, chỉ các công ty dầu khí quốc doanh của Trung Quốc và các nước Đông Nam Á mới được tham gia.
Điều này nhiễm nhiên sẽ tạo ra lợi thế rất lớn cho Trung Quốc, bởi họ có năng lực thăm dò và khai thác vượt trội.
Giáo sư Carlyle Thayer cho rằng:
“Điều tồi tệ nhất có thể xảy ra với Việt Nam, là Trung Quốc đẩy Nga ra khỏi lĩnh vực dầu khí ở khu vực, nhưng cũng không chắc là Trung Quốc sẽ đạt được gì từ điều này, bởi vì họ vẫn phải hợp tác với phía Nga nên sẽ không muốn mạo hiểm.
Nhưng ngay cả khi hiện trạng được giữ nguyên, thì Việt Nam cũng không có lợi, nếu xét về chi phí cơ hội, vì Việt Nam hiện đang không phát triển được thêm ở khu vực Bãi Tư Chính, và tồi tệ hơn là, Việt Nam đang cho phép Trung Quốc làm chủ cuộc chơi trong việc đặt ra yêu sách chủ quyền đối với vùng biển của chính Việt Nam.
Sự thực, không có cách nào để Việt Nam có thể buộc Trung Quốc phải xuống nước.”
Thu Phương – thoibao.de
9.1.2024
