Ngày 30/12, VOA Tiếng Việt có bài bình luận “Lỗ hổng gì đã giúp bà Trương Mỹ Lan hoành hành thời gian dài?”
VOA dẫn ý kiến của ông Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính – ngân hàng nhiều năm làm việc ở Mỹ, cho rằng, những sai phạm của bà Lan ở SCB đã diễn ra trong thời gian dài, hơn 10 năm, kể từ năm 2012.
Kể từ lúc đấy, SCB đã trở thành “công cụ tài chính” cho bà Lan và hệ sinh thái của bà.
“Vấn đề đặt ra là, cơ quan chức năng ở đâu, lỗ hổng trong luật lệ như thế nào mà để cho bà Trương Mỹ Lan có thể hoành hành, tự tung tự tác như vậy,” ông Hiếu nói.
Ông chỉ ra, lỗ hổng đó “hoặc là sự nhắm mắt làm ngơ, hoặc là sự thiếu chuyên nghiệp” của các cán bộ Ngân hàng trung ương, trong việc tìm ra sai sót của SCB.
“Hình như, tất cả sai sót của SCB đã không được đánh giá, nhìn nhận và thẩm định một cách chính xác bởi các thanh tra của Ngân hàng Nhà nước,” chuyên gia này nói thêm.
Ông lưu ý, luật pháp Việt Nam quy định, một tổ chức, cá nhân không được phép sở hữu quá 5% cổ phần của một ngân hàng, trong khi, bà Lan trên thực tế sở hữu đến hơn 90% cổ phần của SCB, bằng cách nhờ người thân quen đứng tên giùm cổ phần của bà.
“Ngân hàng Nhà nước trong bao nhiêu năm mà không thể kiểm soát được chính xác tỷ lệ cổ phần ở SCB,” ông chỉ trích. “Ngân hàng Nhà nước hoặc là không phát hiện ra (tỷ lệ sở hữu thực tế của bà Lan), hoặc là biết mà không xử lý.”
Từ đó, ông cho rằng, vấn đề ở Việt Nam không phải là “cứ ra nhiều quy định chặt chẽ là được” mà là “trên thực tế có thực thi được điều luật đó hay không”.
Ông Hiếu dẫn chứng về hoạt động ngân hàng ở Mỹ, nơi ông đã từng mở ngân hàng, để nhấn mạnh trường hợp của bà Lan “rất khó xảy ra ở Mỹ”.
“Chúng tôi phải khai báo rất thành thật và chính xác tỷ lệ sở hữu cổ phần của các cổ đông, và tất cả các cổ đông lớn đều phải khai báo và không được vay tiền để mua cổ phần của ngân hàng,” ông kể. “Nếu ai có gian lận trong khai báo thì sẽ bị xử lý.”
“Ở Việt Nam, luật lệ thì rất nhiều, nhưng tính thượng tôn pháp luật, tính tuân thủ pháp luật rất kém. Chính vì thế, bất cứ luật nào đưa ra, thay vì như bên Mỹ người ta tuân thủ luật pháp, thì ở Việt Nam người ta lại tìm cách lách luật.”
Ông Hiếu chỉ ra thực trạng, hệ thống ngân hàng Việt Nam “bị các nhóm lợi ích bất động sản như của bà Lan sử dụng làm sân sau, phục vụ cho lợi ích của mình”.
Theo lời ông Nguyễn Trí Hiếu thì ở Việt Nam, nhiều nhóm lợi ích bất động sản đã len lỏi vào trong các ngân hàng, đã “trở thành rủi ro rất lớn cho nền kinh tế”, vì “họ sẵn sàng chà đạp lợi ích chung để theo đuổi lợi ích riêng”.
Ở Mỹ, cứ mỗi ba tháng lại có đoàn thanh tra đến các ngân hàng kiểm tra sổ sách. Nếu phát hiện cho vay tập trung vào một nhóm khách hàng nào đó, hay cho vay với những điều kiện ưu đãi bất thường, thì các ngân hàng đó “sẽ bị xử phạt ngay”.
“Hiện giờ, ở Việt Nam tăng trưởng tín dụng rất thấp, trong khi các ngân hàng lại cho các công ty người nhà vay rất rộng rãi, rất ưu đãi,” ông Hiếu chỉ ra.
Để khắc phục những lỗ hổng này, ông Hiếu đề xuất, trong Luật về hoạt động của các tổ chức tín dụng đang được đưa ra Quốc hội để điều chỉnh, bổ sung cần giảm hơn nữa tỷ lệ sở hữu cổ phần của một cá nhân hay tổ chức và các nhóm liên quan. Đồng thời phải có quy định nếu ngân hàng nào không khai báo chính xác có thể bị tước giấy phép hoạt động luôn.
Ngoài ra, ông đề xuất, Ngân hàng trung ương phải “sàng lọc, tăng cường, đào tạo lại đội ngũ thanh tra” và “phải trả lương xứng đáng cho họ”.
Thu Phương – thoibao.de
30.12.2023
