Lãnh đạo nhà nước Việt Nam đã sớm chúc mừng ông Donald Trump ngay sau khi ông đắc cử tổng thống Mỹ vào năm 2016 nhưng hiện vẫn giữ im lặng trước chiến thắng của ông Joe Biden, người tuyên bố thắng cử trước ông Trump trong cuộc đua vào Nhà Trắng hôm 7/11.
Không lâu sau cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2016, Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc đã có cuộc điện đàm với tổng thống đắc cử lúc đó, ông Trump, để chúc mừng ông “được bầu là tổng thống thứ 45 của Hợp chủng quốc Hoa Kỳ và khẳng định Việt Nam coi trọng quan hệ hữu nghị, hợp tác với Mỹ.”
Nhiều lãnh đạo thế giới trong đó có châu Á gồm Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ và Đài Loan đã lên tiếng chúc mừng tân tổng thống đắc cử Biden ngay sau khi truyền thông Mỹ tuyên bố ứng cử viên đại diện đảng Dân chủ giành chiến thắng trước ông Trump hôm 7/11 để trở thành tổng thống thứ 46 của Hoa Kỳ.
Các nguyên thủ của Canada, Anh và Đức cũng đã công nhận chiến thắng của ông Biden và gửi lời chúc mừng tới ông. Tuy nhiên, tính tới ngày 10/11, Việt Nam chưa chính thức đưa ra bất kỳ tuyên bố nào sau khi ông Biden trở thành tổng thống đắc cử mới của Mỹ.
“Các lãnh đạo Việt Nam đã nhanh chóng chúc mừng ông Donald Trump khi ông ấy được bầu là tổng thống vì điều đó không gây tranh cãi,” Giáo sư Carl Thayer của Đại học New South Wales, một nhà phân tích chính trị và quân sự Việt Nam và khu vực, nói với VOA. “Tuy nhiên các lãnh đạo Việt Nam là những người thận trọng.”
Các quốc gia khác hiện vẫn giữ im lặng trước chiến thắng của ông Biden còn gồm có Trung Quốc, Nga, và Brazil.
Truyền thông Mỹ dự đoán ông Biden đắc cử tổng thống Mỹ hôm 7/11 sau khi cựu phó tổng thống có được 279 phiếu đại cử tri, vượt qua ngưỡng 270 đủ để chiến thắng trước tổng thống đương nhiệm hiện có 214 phiếu, trong lúc việc kiểm phiếu vẫn chưa hoàn tất.
Tuy nhiên, ông Trump cho rằng ông mới là người chiến thắng và từ chối chấp nhận thất cử. Vị tổng thống đương nhiệm đang bước vào cuộc chiến pháp lý sau khi phủ nhận kết quả bầu cử mà truyền thông Mỹ đăng tải.
Kết quả này đã làm nhiều người Việt Nam ủng hộ Tổng thống Trump thất vọng cũng như gây ra các cuộc tranh cãi giữa những người ủng hộ trong nước đối với hai ứng cử viên tổng thống Mỹ dẫn đến xung đột và cắt đứt quan hệ bạn bè, đồng nghiệp.
“Các cuộc thăm dò dư luận trong công chúng ở Việt Nam cho thấy rõ ràng ông Trump được yêu thích hơn ông Biden, đặc biệt vì lập trường chống Trung Quốc của ông,” GS Thayer nói. “Các nhà lãnh đạo Việt Nam không muốn hành động nóng vội và bị cuốn vào cuộc xung động trong lòng nước Mỹ.”
Theo GS Thayer, các nhà lãnh đạo của Việt Nam “có khả năng sẽ đợi cho đến khi toà án đưa ra quyết định và Đại cử tri bầu ông Joe Biden làm tổng thống.”
Trung Quốc, quốc gia Cộng sản láng giềng của Việt Nam, hôm 9/11 cho biết họ chưa chúc mừng chiến thắng của ứng viên đảng Dân chủ Biden vì muốn ‘theo thông lệ quốc tế’ trong việc đưa ra tuyên bố về cuộc bầu cử Hoa Kỳ.
Theo thủ tục và luật pháp Mỹ, kết quả kiểm phiếu ở 50 tiểu bang sẽ được chứng nhận sau khi hoàn tất và Đại cử tri sẽ bỏ phiếu bầu chọn theo kết quả của các tiểu bang vào ngày 14/12.
Người Mỹ gốc Việt trong các cuộc diễu hành ủng hộ hai ứng cử viên tranh cử tổng thống Mỹ Donald Trump và Joe Biden. Những quan điểm khác nhau đã làm cho cộng đồng Việt xung đột và chia rẽ.
Hai ngày sau khi cuộc bầu cử tổng thống Mỹ diễn ra hôm 3/11 và chưa xác định được người giành chiến thắng, Bộ Ngoại giao Việt Nam cho biết rằng đây là “công việc nội bộ” của nước Mỹ và ai làm tổng thống Hoa Kỳ cũng sẽ ủng hộ tiến trình phát triển mối quan hệ với Việt Nam.
Thủ tướng Phúc là nhà lãnh đạo Đông Nam Á đầu tiên được mời đến Nhà Trắng sau khi ông Trump nhậm chức vào tháng 1/2017 và ông Trump đã có hai lần tới thăm Việt Nam trong nhiệm kỳ 4 năm làm tổng thống Mỹ.
Việt Nam và Mỹ trong năm nay kỷ niệm 25 năm bình thường hoá quan hệ và quốc gia cựu thù Đông Nam Á hiện đang được coi là có nguy cơ bị Mỹ áp thuế hàng hoá nếu các cuộc điều tra về thao túng tiền tệ và trợ giá một số mặt hàng xuất sang Hoa Kỳ, do chính quyền Trump khởi xướng, chứng minh điều đó.
Ông Trump hồi năm ngoái cáo buộc Việt Nam lạm dụng thương mại “tồi tệ” hơn cả Trung Quốc và doạ sẽ áp thuế lên các mặt hàng của Việt Nam nếu không tìm cách giảm thặng dư thương mại với Mỹ.
Các quốc gia khác hiện vẫn giữ im lặng trước chiến thắng của ông Biden còn gồm có Trung Quốc, Nga, và Brazil.
“Chính quyền Trump sẽ kết thúc vào ngày 20/1 (năm sau),” GS Thayer nói. “Không rõ là liệu Cơ quan Đại diện Thương mại Hoa Kỳ (USTR) sẽ có thể hoàn tất hai cuộc điều tra về cáo buộc Việt Nam thao túng tiền tệ và xuất khẩu gỗ được cho là nhập lậu… Nếu USTR và Bộ Ngân khố Mỹ kết luận rằng Việt Nam thao túng tiền tệ thì họ sẽ có khả năng đề xuất các chế tài (đối với Việt Nam).”
Do đó, theo GS Thayer, người theo dõi sát sao chính trường Việt Nam, “một khi chính quyền Biden nhậm chức, Việt Nam sẽ nhanh chóng mở các cuộc tiếp xúc và chuẩn bị cho sự trao đổi các chuyến thăm của các quan chức.” Vị giáo sư người Mỹ hiện đang sống và làm việc ở Úc cho rằng Việt Nam sẽ xem sự tái tham gia của Chính quyền Biden với các hiệp hội trong khu vực như ASEAN là một cơ hội để hợp tác với Mỹ về một số vấn đề. “Nói cách khách, Việt Nam sẽ cung cấp cho Mỹ các động lực để giải quyết các vấn đề thương mại trên cơ sở thực tế.”
Cựu Đại sứ Mỹ tại Việt Nam David Shear trước đó nói với VOA rằng Việt Nam “chắc chắn là một đối tác mạnh” của Mỹ và ông hình dung “chính quyền mới (của ông Biden) sẽ muốn tăng cường quan hệ song phương, cũng như mở rộng và củng cố hợp tác đa phương.”
Những lãnh đạo quốc tế nào chưa chúc mừng Joe Biden?
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình
Chủ tịch Tập đã gửi lời chúc mừng đến ông Trump năm 2016 chỉ một ngày sau khi ông Trump giành chiến thắng.
Nhưng lần này Trung Quốc vẫn trì hoãn không đưa ra bất kỳ phản ứng nào đối với kết quả bầu cử Mỹ.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Uông Văn Bân nhắc đến tuyên bố chiến thắng của ông Biden trong cuộc họp giao ban hôm thứ Hai, nhưng nói rằng Bắc Kinh sẽ theo dõi trong khi “luật pháp và thủ tục của Hoa Kỳ” được tuân thủ.
Nhà lãnh đạo Bắc Hàn Kim Jong-un
Không có phản hồi nào về kết quả bầu cử từ ông Kim, thay vào đó, vào sáng thứ Hai, truyền thông của Bắc Hàn im lặng về cuộc bầu cử Mỹ.
Tuy nhiên, Bắc Hàn không đề cập đến chiến thắng năm 2016 của Donald Trump cho đến hai ngày sau khi ông đắc cử.
Ông Trump và ông Kim đã có một mối quan hệ đầy sóng gió, mặc dù họ duy trì liên lạc qua ba cuộc gặp mặt trực tiếp lịch sử.
Tuy nhiên, ông Biden đã mô tả ông Kim là một tên côn đồ và nói rằng ông không quan tâm đến bất kỳ hoạt động ngoại giao cá nhân nào với ông Kim. Nhà lãnh đạo Bắc Hàn đã gọi ông Biden là “kẻ ngốc vì chỉ số IQ thấp“.
Tổng thống Nga Putin
Mối quan hệ giữa Washington và Moscow lạnh giá khi Phó Tổng thống Biden gặp Tổng thống Putin năm 2011
Bốn năm trước, ông Putin là một trong những người đầu tiên chúc mừng Donald Trump về chiến thắng trong cuộc bầu cử, nhưng không có tweet, điện tín hay cuộc gọi điện thoại nào cho ông Biden lần này.
Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov nói lý do của sự trì hoãn là những thách thức pháp lý đang được đưa ra bởi chiến dịch tranh cử của Trump.
“Chúng tôi tin rằng điều đúng đắn cần làm là chờ đợi kết quả bầu cử chính thức“, ông nói với các phóng viên.
Tuy nhiên, phóng viên BBC Steve Rosenberg ở Moscow nói có nghi ngờ rằng việc không có lời chúc mừng phản ánh thực tế là Moscow không hào hứng với kết quả này.
Ông Biden là người lên tiếng chỉ trích Moscow và gần đây xác định Nga là mối đe dọa lớn nhất đối với Mỹ.
Ông Trump hiếm khi chỉ trích Nga hoặc ông Putin, và Nga bị cáo buộc can thiệp vào cuộc bầu cử năm 2016 để khiến ông Trump đắc cử.
Thủ tướng Slovenia Janez Jansa
Ông Jansa đã không giấu giếm sự ủng hộ của mình đối với ông Trump, thậm chí còn gửi lời chúc mừng tới tổng thống đương nhiệm hôm thứ Tư, rất lâu trước khi cuộc kiểm phiếu sắp hoàn tất.
Kể từ đó, ông đã lặp đi lặp lại các cáo buộc về gian lận cử tri do đảng Dân chủ thực hiện.
Hôm thứ Bảy, ông tỏ ra hòa nhã hơn, mô tả Mỹ là đối tác chiến lược của Slovenia và nói rằng các mối quan hệ hữu nghị sẽ vẫn duy trì cho dù ai là tổng thống.
Nhưng ông vẫn chưa gửi lời chúc mừng nào đến ông Biden.
Ông Jansa, thuộc Đảng Dân chủ Slovenia chống nhập cư cực hữu, là đồng minh của Thủ tướng Hungary Viktor Orban, người đã bày tỏ sự ủng hộ đối với ông Trump trong quá khứ.
Vợ ông Trump, Melania là người Slovenia.
Các nhà lãnh đạo Slovenia khác, bao gồm Tổng thống Borut Pahor, đã chúc mừng ông Biden, cũng như ông Orban.
Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro
Ông Bolsonaro thường được coi là đồng minh của ông Trump, đến nỗi ông được ví là “Trump của vùng nhiệt đới“.
Do đó, việc nhà lãnh đạo Brazil không chúc mừng ông Biden cho đến nay không có gì ngạc nhiên.
Trong quá khứ, ông đã từng tranh cãi với cựu phó tổng thống Biden, mô tả lời kêu gọi của ông trong cuộc tranh luận bầu cử Mỹ nhằm thúc đẩy Brazil bảo vệ rừng nhiệt đới Amazon tốt hơn là “thảm họa và không cần thiết“.
Truyền thông Brazil trích dẫn các nguồn tin chính phủ cho hay ông Bolsonaro dự định đợi cho đến khi các thách thức pháp lý của ông Trump được hoàn thành trước khi nêu ra vấn đề.
Tổng thống Mexico Andres Manuel Lopez Obrador
Ông Lopez Obrador là một nhà lãnh đạo Mỹ Latinh khác đã cố gắng duy trì mối quan hệ tốt đẹp với ông Trump, bất chấp những căng thẳng về chính sách cứng rắn của Tổng thống Mỹ đối với người di cư và đặc biệt là cam kết xây dựng bức tường dọc biên giới hai nước.
Do đó, nhà lãnh đạo Mexico tỏ ra thận trọng về cuộc bầu cử ở Mỹ và hôm Chủ nhật cho biết ông sẽ đợi “mọi vấn đề pháp lý” được giải quyết.
Ông nói tại một cuộc họp báo: “Chúng tôi không muốn tỏ ra thiếu thận trọng. Chúng tôi không muốn hành động thiếu thận trọng“, đồng thời cho biết Mexico có “mối quan hệ rất tốt” với cả hai ứng cử viên.
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu
Ông Netanyahu là một nhà lãnh đạo thế giới khác chưa bao giờ che giấu mối quan hệ của mình với ông Trump.
Và trong khi ông chúc mừng ông Biden, giới quan sát đã lưu ý sự vắng mặt của các từ “tổng thống đắc cử” và “phó tổng thống đắc cử” trong thông điệp của ông.
“Tôi muốn mở đầu bằng lời chào đến Joe Biden và Kamala Harris. Trong gần 40 năm, tôi đã có một mối quan hệ cá nhân, lâu dài và nồng ấm với Joe Biden và tôi biết ông ấy như một người bạn lớn của nhà nước Israel, “ông nói trong một tuyên bố video.
Ông Netanyahu kết thúc thông điệp bằng cách bày tỏ lòng biết ơn đối với ông Trump vì tình bạn của ông đối với Israel và cá nhân ông, đồng thời cảm ơn ông đã công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel, đảo ngược chính sách hàng thập kỷ của Mỹ và vì lập trường cứng rắn của ông đối với Iran.
Thái tử Mohammed bin Salman của Ả Rập Saudi
Thái tử Ả Rập Saudi đã chúc mừng ông Biden về chiến thắng trong cuộc bầu cử – nhưng chỉ vào Chủ nhật, 24 giờ sau khi tin tức được đưa ra. Các nhà lãnh đạo Trung Đông khác đã chúc mừng hôm thứ Bảy.
Người ta chỉ ra rằng Mohammed bin Salman đã nhanh chóng chúc mừng Tổng thống Tanzania John Magufuli tái đắc cử vào ngày hôm đó.
Ông Biden đã tuyên bố sẽ đánh giá lại quan hệ với Ả Rập Sadi, đặc biệt là về vụ sát hại nhà báo Ả Rập Saudi Jamal Khashoggi và cuộc nội chiến ở Yemen.
Hoàng Trung – Thoibao.de (Tổng hợp)
>>> Biden sẽ “đối xử” ra sao với châu Á và Việt Nam?
>>> Biden: Ác mộng mới của Bắc Kinh?
Cách cài vượt tường lửa miễn phí:
Điện thoại di động (mobile phone) = https://bit.ly/2QCRpE7
Trình duyệt (browser) = https://bit.ly/3hKTidT
