Hôm 23/7, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo có bài phát biểu quan trọng tại Thư viện quốc gia Richard Nixon, thành phố Yorba Linda, nơi sinh của cố Tổng thống Mỹ Richard Nixon tại bang California. Bài phát biểu có tựa đề “Chủ nghĩa Cộng sản Trung Quốc và tương lai của thế giới tự do” nhằm truyền đi một thông điệp quan trọng đến người dân Mỹ là Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) là mối đe dọa đối với nền kinh tế, tự do của Hoa Kỳ và tương lai của thế giới tự do.
Bài diễn văn của Ngoại trưởng Mỹ là bài thứ tư trong một loạt các bài phát biểu về Trung Quốc mà Cố vấn An ninh quốc gia Robert O’Brien, Giám đốc Cục điều tra Liên bang Mỹ FBI Chris Wray và Bộ trưởng Tư pháp William Barr đã thực hiện trước đó.
Mỗi bài phát biểu giải thích các khía cạnh khác nhau trong mối quan hệ của Mỹ với Trung Quốc. Cố vấn O’Brien đã nói về ý thức hệ. Giám đốc FBI Wray nói về gián điệp. Bộ trưởng Tư pháp Barr nói về kinh tế. Còn Ngoại trưởng Pompeo tổng kết lại về mối đe dọa từ Trung Quốc đối với nền kinh tế, với sự tự do và với tương lại của các nền dân chủ trên toàn thế giới.
Trong bài phát biểu của mình, trước hết, ông Pompeo đã đề cập đến lịch sử việc thiết lập quan hệ Mỹ – Trung đánh dấu bằng sứ mệnh bí mật của Tiến sĩ Kissinger đến Trung Quốc năm 1971 và sau đó là chuyến công du Trung Quốc của Tổng thống Nixon vào năm 1972.
Quan hệ Mỹ – Trung được gây dựng vào những năm 70 của thế kỷ trước trên cơ sở mong muốn hai bên cùng có lợi. Tổng thống Mỹ thời điểm đó là Nixon từng hy vọng “khi Trung Quốc trở nên thịnh vượng hơn, họ sẽ mở cửa, sẽ trở nên tự do hơn ở trong nước và thực sự trở nên ít đe dọa hơn với bên ngoài, họ sẽ trở nên thân thiện hơn”. Ông Nixon gọi đó là “tạo ra sự thay đổi” từ bên trong Trung Quốc.
Nhưng thực tế đã không diễn ra như những gì Nixon mong đợi từ quốc gia châu Á này.
Ông Pompeo nhận định: “Kiểu tương tác mà chúng ta đang theo đuổi đã không mang lại sự thay đổi bên trong Trung Quốc mà Tổng thống Nixon từng hy vọng tạo ra. Sự thật là các chính sách của chúng ta – và của các quốc gia tự do khác – đã hồi sinh nền kinh tế thất bại của Trung Quốc, chỉ để chứng kiến Bắc Kinh quay lại cắn những bày tay quốc tế đang nuôi dưỡng họ.”
“Chúng ta mở rộng vòng tay với công dân Trung Quốc, chỉ để thấy ĐCSTQ lợi dụng xã hội tự do và cởi mở của chúng ta. Trung Quốc đã gửi các nhà tuyên truyền vào các cuộc họp báo, trung tâm nghiên cứu, trường trung học, trường cao đẳng và thậm chí vào các cuộc họp hội phụ huynh học sinh của chúng ta.”
“Chúng ta đã gạt ra rìa bạn bè của mình ở Đài Loan, nơi sau đó đã bung nở thành một nền dân chủ mạnh mẽ.”
“Chúng ta đã cho ĐCSTQ và chính chế độ này ưu đãi kinh tế đặc biệt, chỉ để chứng kiến ĐCSTQ khăng khăng bắt phải im lặng trước các vi phạm nhân quyền của họ, để đổi lấy việc các công ty phương Tây được vào Trung Quốc.”
Ngoại trưởng Mỹ đã dẫn lại những ví dụ mà Đại sứ O’Brien đã đề cập trước đó như các hãng hàng không như Marriott, American Airlines, Delta và United đã đều phải xóa tên Đài Loan khỏi trang web để tránh làm phật lòng Bắc Kinh hay Hollywood, trung tâm của tự do sáng tạo Hoa Kỳ, đã tự phải kiểm duyệt thậm chí những nội dung chỉ hơi động chạm tiêu cực đến Trung Quốc.
Ông Pompeo nhấn mạnh thay vì “một tương lai hứa hẹn tươi sáng về sự hòa hiếu và hợp tác” khi tương tác với Trung Quốc mà phương Tây từng mong đợi thì giờ đây “tất cả chúng ta vẫn đeo khẩu trang và chứng kiến số lượng tử vong vì đại dịch gia tăng vì ĐCSTQ không giữ lời với thế giới”.
Không chỉ dừng lại đó, với Mỹ, Trung Quốc lạm dụng thương mại, gây thiệt hại cho việc làm của Mỹ và “giáng những đòn bạo liệt vào các nền kinh tế trên khắp nước Mỹ”.
Ông Pompeo nhắc lại nhận định của Tổng chưởng lý Barr rằng: “Tham vọng cuối cùng của những người cầm quyền Trung Quốc không phải là giao thương với Hoa Kỳ. Mà là ăn cướp của Hoa Kỳ.”
Cụ thể, Trung Quốc đã trộm cắp tài sản trí tuệ và các bí mật thương mại làm mất đi hàng triệu việc làm của người Mỹ, hút các chuỗi cung ứng khỏi Mỹ, đồng thời khiến cho các tuyến đường hàng hải trọng yếu của thế giới trở nên kém an toàn hơn cho thương mại quốc tế.
Nỗi sợ của Nixon về một quái vật Franksteinstein khi mở cửa thế giới cho ĐCSTQ, ngày nay, đã trở thành sự thật.
Người đứng đầu ngành ngoại giao Mỹ đã lật tẩy cái mà Trung Quốc gọi là “sự trỗi dậy hòa bình” và khẳng định: “Bất kể lý do là gì, Trung Quốc ngày nay ngày càng độc đoán ở trong nước, và hung hăng hơn trong sự thù địch với tự do ở khắp nơi.”
Ngoại trưởng Mỹ đã đi đến một khẳng định: “Chúng ta phải thừa nhận một sự thật phũ phàng sẽ dẫn dắt chúng ta trong những năm tháng và thập niên tới, rằng nếu chúng ta muốn có một thế kỷ 21 tự do, không phải thế kỷ Trung Quốc mà Tập Cận Bình mơ ước, thì mô thức cũ về sự tương tác mù quáng với Trung Quốc không thể mang đến kết quả.”
“Chúng ta không được tiếp tục và chúng ta không được quay lại.”
Và Tổng thống Trump cũng đã nói: Đủ rồi.
Đối thoại không phải là biện pháp hữu hiệu để giải quyết vấn đề.
Ông Pompeo đã dẫn chứng điều này bằng cuộc gặp gỡ giữa ông và quan chức cấp cao của Trung Quốc là Dương Khiết Trì. Ông miêu tả: “Cũng chỉ một câu chuyện cũ rích đó – nhiều lời, nhưng không có đề nghị thay đổi bất kỳ hành vi nào đúng nghĩa. Những lời hứa của Dương, giống như rất nhiều lời hứa ĐCSTQ đưa ra trước đó, đều sáo rỗng.”
Nhân nhượng không còn là sự lựa chọn giải quyết vấn đề với Trung Quốc của chính quyền Tổng thống Donald Trump.
Hơn ai hết, chính quyền Trump đã “ghi nhớ rằng chế độ ĐCSTQ là chế độ Mác – Lênin. Tổng bí thư Tập Cận Bình là một tín đồ đích thực của một ý thức hệ toàn trị phá sản”.
“Chính ý thức hệ này tác động đến nỗi khao khát nung nấu hàng thập niên của ông ta đối với quyền bá chủ toàn cầu của chủ nghĩa cộng sản Trung Quốc. “
“Nước Mỹ không còn có thể bỏ qua những khác biệt chính trị và ý thức hệ cơ bản giữa hai nước, giống như ĐCSTQ chưa bao giờ bỏ qua chúng.”
Bằng những kinh nghiệm trong những cơ quan đầu não của Hoa Kỳ, Ngoại trưởng Pompeo nhận định: “Cách duy nhất để thực sự thay đổi Trung Quốc cộng sản là hành động không dựa trên những gì các nhà lãnh đạo Trung Quốc nói, mà dựa trên cách họ hành xử.”
Nếu Tổng thống Reagan đã giao thiệp với Liên Xô trên cơ sở “tin tưởng nhưng phải xác minh” thì với ĐCSTQ, nước Mỹ vừa phải ngờ vực và phải xác minh.
Nước Mỹ sẽ bắt đầu bắt đầu “bằng cách thay đổi cách người dân và các đối tác” nhìn nhận về ĐCSTQ. Để làm được điều này, đơn giản là chỉ cần nói lên sự thật.
Ông Pompeo lấy ví dụ bằng việc gọi đúng bản chất của Huawei là “một mối đe dọa an ninh quốc gia thực sự” thay vì là “một công ty viễn thông vô tội chỉ xuất hiện để giúp bạn trò chuyện với bạn bè của mình”.
Tiếp đó, Ngoại trưởng Mỹ đã liệt kệ một loạt các hành động mà chính quyền Trump đã thúc đẩy thời gian qua để đối phó với mối đe dọa mang tên Trung Quốc.
Cụ thể, Bộ Tài chính và Thương mại Mỹ đã xử phạt và đưa vào danh sách đen các nhà lãnh đạo và tổ chức Trung Quốc đang làm hại và vi phạm các quyền cơ bản nhất của con người trên toàn thế giới.
Bộ Tư pháp và các cơ quan khác của Hoa Kỳ đã mạnh mẽ theo đuổi việc trừng phạt những tội phạm tình báo len lỏi vào tầng lớp sinh viên và người lao động tại Mỹ.
Bộ Quốc phòng Mỹ đã tăng cường nỗ lực, triển khai các chiến dịch tự do hàng hải khắp Biển Hoa Đông và Biển Đông và ở cả Eo biển Đài Loan. Một Lực lượng Không gian đã được thành lập để ngăn chặn tham vọng chủ quyền của Trung Quốc tại các vùng biển quan trọng đó.
Bộ Ngoại giao đã xây dựng một bộ chính sách mới để đối phó với Trung Quốc nhằm thúc đẩy các mục tiêu của Tổng thống Trump về sự công bằng và có đi có lại và sửa chữa sự mất cân bằng phát triển qua nhiều thập niên. Hành động cụ thể mới đây nhất của Mỹ là việc đóng cửa Tổng lãnh sự quán Trung Quốc tại Houston vì đây là một trung tâm gián điệp và trộm cắp tài sản trí tuệ. Trước đó là Tuyên bố của Mỹ về các yêu sách chủ quyền trên Biển Đông bác bỏ hầu hết yêu sách chủ quyền phi pháp của Trung Quốc. Ngoài ra, Bộ Ngoại giao cũng đã kêu gọi Trung Quốc thích ứng các năng lực hạt nhân của họ với thực tế chiến lược của thời đại mới.
Một biện pháp khác trong lĩnh vực ngoại giao đã được Ngoại trưởng Mỹ thúc đẩy là ngoại giao trực tiếp, “tương tác và làm cho người dân Trung Quốc – một dân tộc năng động, yêu tự do, hoàn toàn khác biệt với ĐCSTQ, trở nên mạnh mẽ hơn”.
Kết thúc bài phát biểu của mình, Ngoại trưởng Mỹ đã lan truyền một niềm tin chiến thắng, sự chiến thắng của thế giới tự do, của sự thượng tôn pháp luật.
Đại diện ngoại giao của nước Mỹ đã kêu gọi “mọi nhà lãnh đạo của mọi quốc gia hãy bắt đầu bằng cách làm những gì Mỹ đã làm – chỉ đơn giản là khăng khăng đòi có đi có lại, khăng khăng đòi minh bạch và trách nhiệm từ ĐCSTQ”.
Ông khẳng định: “chúng ta không thể đối mặt với thử thách này một mình. Liên Hiệp Quốc, NATO, các nước G7, G20, sức mạnh kinh tế, ngoại giao và quân sự kết hợp của chúng ta chắc chắn đủ để đối phó thách thức này nếu chúng ta xử trí rõ ràng và với dũng khí lớn.”
“Có lẽ đã đến lúc hình thành một tập hợp mới của các quốc gia có cùng chí hướng, một liên minh mới của các nền dân chủ. Chúng ta có các công cụ. Tôi biết chúng ta có thể làm điều đó. Bây giờ chúng ta cần ý chí.”
“Bảo vệ các quyền tự do của chúng ta trước Đảng Cộng sản Trung Quốc là sứ mệnh của thời đại chúng ta và nước Mỹ ở vị trí hoàn hảo để lãnh đạo nó bởi vì các nguyên tắc sáng lập của chúng ta mang lại cho chúng ta cơ hội đó.”
Phát biểu của Ngoại trưởng Mỹ đã khẳng định vai trò lãnh đạo thế giới của siêu cường quốc tế trong việc bảo đảm các quyền nhất định của con người mà không ai có thể xâm phạm được cho mọi người trên khắp thế giới, bao gồm cả những người bên trong Trung Quốc.
Trung Kiên – Thoibao.de (tổng hợp)
>>> Ngoại trưởng Mỹ kêu gọi cương quyết với ‘con quái vật’ Trung Quốc
>>> Mỹ và châu Âu bắt tay chống Trung Quốc
>>> Ngoại trưởng Mỹ chỉ trích chủ tịch Trung Quốc thất hứa về Biển Đông
