Trung Quốc hôm nay 22/07/2020 loan báo đã bị Hoa Kỳ buộc đóng cửa lãnh sự quán tại Houston. Washington sau đó xác nhận tin này và khẳng định mục đích của quyết định này là nhằm « bảo vệ sở hữu trí tuệ của Mỹ ».
Bắc Kinh cáo buộc Mỹ « leo thang khiêu khích » và tuyên bố trả đũa. Theo một nguồn tin của Reuters, Trung Quốc có thể sẽ đóng cửa lãnh sự quán Mỹ ở Vũ Hán.
Hai bên đưa ra những tuyên bố trên sau khi có hình ảnh quay một số nhân vật không rõ danh tính đốt giấy tờ trong khuôn viên của lãnh sự quán Trung Quốc.
Giới chức cảnh sát và cứu hỏa Houston, Texas, điều nhân viên đến hiện trường sau khi cư dân báo tin nhiều tài liệu đang bị đốt trong sân tòa tổng lãnh sự Trung Quốc vào tối Thứ Ba, 21 Tháng Bảy, đài truyền hình địa phương KPRC 2 dẫn lời Sở Cảnh Sát Houston (HPD) cho biết.
HPD cho hay họ bắt đầu nhận được tin báo tài liệu đang bị đốt ngay sau 8 giờ tối trong sân tòa tổng lãnh sự trên đường Montrose. Cư dân ở bên ngoài có thể nhìn thấy và ngửi được một ít khói.
Hàng chục cảnh sát và lính cứu hỏa Houston lập tức đến hiện trường nhưng không vào bên trong tòa nhà.
“Có thể ngửi được mùi giấy đang cháy,” một nhân chứng tại hiện trường nói với đài KPRC 2. “Nhưng toàn bộ lính cứu hỏa chỉ đứng xung quanh tòa nhà. Họ không thể vào bên trong.”
Một nguồn tin từ HPD cho đài KPRC 2 biết tòa tổng lãnh sự, cũng như một tòa nhà khác trên đường Almeda mà nhiều nhân viên lãnh sự Trung Quốc sinh sống, sẽ bị đuổi vào lúc 4 giờ chiều Thứ Sáu tuần này.
Video được một cư dân sống cạnh tòa tòa tổng lãnh sự đăng lên mạng cho thấy nhiều thùng chứa có lửa bốc lên, và nhiều người đang ném đồ vật vào thùng.
AFP và Reuters dẫn lời phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ Morgan Ortagus, theo đó « Công ước Vienna nói rằng các nhà ngoại giao phải tôn trọng luật pháp và các quy định của nước sở tại », không được can thiệp vào chuyện nội bộ nước chủ nhà. Tuy nhiên, bà không cho biết thêm chi tiết.
Bà Ortagus tuyên bố: «Hoa Kỳ không dung thứ việc Trung Quốc vi phạm chủ quyền và đe dọa người dân Mỹ. Chúng tôi cũng không thể bỏ qua các bất công về thương mại, đánh cắp việc làm của người Mỹ và các hành xử trắng trợn khác. Tổng thống Trump vẫn nhấn mạnh về công bằng và có đi có lại trong quan hệ Mỹ-Trung».
Phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Trung Quốc Uông Văn Bân (Wang Wenbin) cực lực lên án hành động « khiêu khích » của Mỹ, cho biết Washington hôm qua đã « đột ngột yêu cầu » lãnh sự quán Houston phải đóng cửa. Theo tổng biên tập một tờ báo Trung Quốc, thì Bắc Kinh chỉ có 72 giờ để làm việc này.
Trung Quốc đe dọa trả đũa, nhưng chưa nói cụ thể. Một nguồn tin cho Reuters biết, Bắc Kinh đang cân nhắc việc đóng cửa lãnh sự quán Mỹ ở Vũ Hán. Chính quyền Bắc Kinh cũng cảnh báo các sinh viên Trung Quốc đang du học ở Mỹ về nguy cơ « bị sách nhiễu ».
Nhưng người phát ngôn bộ ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân nói quyết định này là “quá đáng và không có cơ sở“.
Báo chí Houston đưa tin, khoảng 8 giờ 20 phút tối hôm qua lính cứu hỏa được báo động vì các tài liệu đang bị thiêu hủy trong sân tòa lãnh sự, nhưng nhân viên công lực không được phép vào. Trước đó các nhân viên lãnh sự quán đã được lệnh rời khỏi tòa nhà trước 4 giờ chiều ngày thứ Sáu 24/07.
Trên Twitter, thượng nghị sĩ Cộng Hòa Marco Rubio viết : « Lãnh sự quán Trung Quốc ở Houston không phải là một cơ sở ngoại giao. Đó là đầu não của mạng lưới gián điệp và các hoạt động gây ảnh hưởng của đảng Cộng Sản tại Hoa Kỳ. Nay tòa nhà này phải đóng cửa, các điệp viên có 72 tiếng đồng hồ để ra đi, nếu không có thể sẽ bị bắt ».
Quyết định trên đây của Washington diễn ra trong bối cảnh quan hệ Mỹ-Trung hết sức căng thẳng. Trước đó một hôm, ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo kêu gọi thành lập một liên minh để chống lại « mối đe dọa Trung Quốc ».
Đóng cửa một lãnh sự quán rõ ràng là một vấn đề nghiêm trọng, nhưng điều này không phải là chưa từng có. Năm 2017, chính quyền ông Trump đã yêu cầu Nga đóng cửa lãnh sự quán của họ tại thành phố San Francisco cùng hai tòa nhà khác gần New York và Washington để đáp trả việc Nga bắt giảm số lượng nhà ngoại giao Mỹ ở Matxcơva.
Hiện nay, ngoài đại sứ quán ở Washington, Trung Quốc còn 4 tổng lãnh sự quán ở 4 thành phố khác gồm New York, Chicago, Los Angeles và San Francisco. Tổng lãnh sự quán vừa bị yêu cầu đóng cửa ở Houston trước đây phụ trách các vấn đề liên quan nhiều bang miền nam của Mỹ.
Trong khi đó, ngoài đại sứ quán ở Bắc Kinh, Mỹ có các lãnh sự quán ở 5 thành phố của Trung Quốc đại lục là Thẩm Dương, Vũ Hán, Thành Đô, Thượng Hải và Quảng Châu. Ngoài đại lục, Mỹ có cơ quan đại diện ngoại giao ở Hong Kong & Macau. Giới phân tích cho rằng Chính phủ Trung Quốc sẽ đáp trả bằng cách yêu cầu một trong các lãnh sự quán này đóng cửa.
Thời báo Hoàn Cầu thuộc quản lý của Trung Quốc đặt câu hỏi trên Twitter: “Tổng lãnh sự quán nào của Mỹ ở Trung Quốc có thể sẽ bị đóng?” và đưa ra 4 đáp án: Hong Kong & Macau, Quảng Châu, Thành Đô, lựa chọn khác. Chỉ đến 19h ngày 22-7, đáp án Hong Kong & Macau được 65% người chọn.
Trong khi đó, Hãng tin Reuters dẫn một nguồn thạo tin cho biết Trung Quốc đang xem xét ra lệnh đóng cửa Lãnh sự quán Mỹ ở Vũ Hán. Hồi tháng 1, Mỹ đã sơ tán các nhân viên tại Lãnh sự quán ở Vũ Hán khi COVID-19 bắt đầu lây lan nhanh trên khắp thành phố 11 triệu dân này và đến nay vẫn chưa mở lại.
Giáo sư Vương Dũng đến từ Đại học Bắc Kinh (Trung Quốc) cho rằng có một nhóm người nhất định ở Washington dường như đang quyết tâm thúc đẩy một cuộc chiến tranh lạnh giữa Trung Quốc và Mỹ, đồng thời để hai nước tách khỏi nhau hoàn toàn, không chỉ về kinh tế mà còn khắp các mặt trận khác. Ông cho rằng họ làm điều này nhằm phục vụ cuộc bầu cử tổng thống vào tháng 11 tới của Mỹ, mang lợi cho ông Trump.
Căng thẳng giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc đã leo thang trong thời gian qua. Chính quyền của Tổng thống Trump liên tiếp xung đột với Bắc Kinh về thương mại và dịch virus corona, cũng như việc Trung Quốc áp đặt luật an ninh mới về Hong Kong.
Sau đó hôm thứ Ba, Bộ Tư pháp Hoa Kỳ cáo buộc Trung Quốc tài trợ cho các hacker tấn công các phòng thí nghiệm phát triển vaccine Covid-19. Hai công dân Trung Quốc, bị cáo buộc đã làm làm gián điệp theo dõi các công ty nghiên cứu Mỹ và nhận sự hỗ trợ của các nhân viên tình báo nhà nước về các vụ lấy cắp thông tin khác, đã bị đưa ra tòa.
Trong một thông cáo riêng, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cáo buộc Trung Quốc đã tham gia “vào hoạt động gián điệp lớn và gây ảnh hưởng đến các hoạt động“, can thiệp vào “chính trị nội bộ” cũng như “bắt nạt các lãnh đạo kinh doanh, đe dọa các gia đình người Mỹ gốc Hoa sống ở Trung Quốc, và hơn thế nữa.”
Trung Quốc gọi quyết định này là “sự leo thang chưa từng có,” và nói nó vi phạm luật quốc tế. Ông Uông sau đó nói tiếp Washington đã “chuyển sang đổ lỗi cho Trung Quốc với kỳ thị và sự tấn công vô căn cứ“.
Ông kêu gọi phía Hoa Kỳ xem lại, và nói nếu họ tiếp tục “đi theo con đường sai lầm, Trung Quốc sẽ phản ứng với các biện pháp trả đũa cứng rắn.”
“Trên thực tế, xét về số các sứ quán và lãnh sự quán của Trung Quốc và Hoa Kỳ ở trên đất của nhau và số nhân viên ngoại giao và lãnh sự, Hoa Kỳ có nhiều nhân viên làm việc ở Trung Quốc hơn rất nhiều,” ông Uông nói.
Trên mạng xã hội Weibo, tổng biên tập Thời báo Hoàn Cầu của Trung Quốc, ông Hồ Tích Tiến, viết: “Tổng lãnh sự quán Trung Quốc ở Houston là tổng lãnh sự quán đầu tiên Trung Quốc mở tại Mỹ. Phía Mỹ không những yêu cầu đóng cửa mà còn cho Trung Quốc chỉ 3 ngày để rời khỏi. Đây hoàn toàn là biểu hiện của sự mất trí“.
Ngày 22-7, căng thẳng Mỹ – Trung đã bước lên một nấc thang mới: Mỹ yêu cầu Trung Quốc đóng cửa tổng lãnh sự quán của nước này ở thành phố Houston (bang Texas), dừng hết mọi hoạt động và sự kiện tại đây trong vòng 72 giờ.
Sau vụ việc này, báo Washington Post dẫn lời các nhà phân tích ở cả hai bên đánh giá quan hệ song phương Mỹ – Trung đang ở mức xấu nhất kể từ năm 1979 – năm hai nước chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao. Hồi đầu tháng 7, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị cũng thừa nhận quan hệ Mỹ – Trung đã chạm “điểm thấp nhất” từ năm 1979.
Các nhà sử học tương lai có lẽ sẽ tập trung vào năm 2020, xem đây là thời điểm khi cuộc đối đầu chiến lược gia tăng giữa Mỹ và Trung Quốc đã biến thành một cuộc chiến tranh lạnh mới.
Động thái này làm nhớ đến vụ Tổng thống Mỹ Donald Trump hồi tháng 6 đe dọa cắt đứt quan hệ với Trung Quốc. Bước đi mới nhất vẫn chưa đến mức nghiêm trọng như vậy, nhưng điều này cho thấy căng thẳng Mỹ – Trung có thể sẽ lan rộng sang mọi mặt trận.
Ngoại trưởng Mỹ Pompeo nói Mỹ muốn lập liên minh chống hiểm họa Trung Quốc
Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cảnh báo rằng tất cả các nước trên thế giới cần ý thức rõ ràng độ nguy hiểm nếu không kiểm soát được tham vọng của Trung Quốc.
Phát biểu trong cuộc họp báo ngày 21-7 bên cạnh người đồng cấp Anh Dominic Raab ở thủ đô London, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo khẳng định Trung Quốc chính là đối thủ lớn nhất của Mỹ và là mối đe doạ nguy hiểm cho trật tự quốc tế dựa trên luật pháp hiện nay, theo hãng tin Reuters.
Do đó, quan chức này đề xuất cần nhanh chóng thành lập một liên minh để chặn đứng tầm ảnh hưởng của Trung Quốc và gây sức ép buộc giới lãnh đạo Bắc Kinh từ bỏ mọi động thái làm tổn hại hoà bình, ổn định chung.
“Trung Quốc không thể cứ tuyên bố chủ quyền ở những vùng biển mà nước này rõ ràng là không cơ sở pháp lý. Trung Quốc không thể cứ bắt nạt, doạ dẫm các quốc gia xung quanh mãi. Những hành vi thao túng các thiết chế quốc tế như Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng phải ngừng lại” – ông Pompeo khẳng định.
Theo Ngoại trưởng Mỹ, mục đích quan trọng nhất của việc thành lập liên minh là kiến tạo một nền tảng để mọi quốc gia có thể tự mình đứng lên chống lại Bắc Kinh và “tự thân giành lấy những quyền lợi hợp pháp của họ“. Ông Pompeo nêu rõ tất cả các nước cần ý thức rõ ràng độ nguy hiểm nếu không kiểm soát được tham vọng của Trung Quốc.
Ngoài ra, Ngoại trưởng Pompeo cũng tỏ ý hoan nghênh quyết định cấm tập đoàn Huawei tham gia xây dựng mạng lưới 5G quốc gia của Anh, nhấn mạnh tính cấp bách của công tác bảo mật an ninh dữ liệu, không để rơi vào tay Trung Quốc.
Thời gian tới, người đứng đầu Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết Washington và London sẽ tiếp tục siết chặt quan hệ hợp tác chiến lược, cùng giải quyết một loạt vấn đề khác cũng liên quan đến Trung Quốc như luật an ninh Hong Kong, tranh chấp chủ quyền Biển Đông và ứng phó đại dịch COVID-19.
Reuters cho hay cuộc họp báo nói trên diễn ra trong khuôn khổ chuyến thăm Anh kéo dài hai ngày từ hôm 20-7 của Ngoại trưởng Mike Pompeo.
Hôm 13-7 trước đó, ông Pompeo cũng công bố lập trường mới của Mỹ, công khai ủng hộ phán quyết năm 2016 của Tòa Trọng tài, bác bỏ toàn bộ các yêu sách chủ quyền của Trung Quốc trên Biển Đông.
Ông cũng tái khẳng định cam kết của Mỹ trong sứ mệnh giữ vững khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương tự do và rộng mở.
Hải Yến từ Hà nội – Thoibao.de (Tổng hợp)
>>> Việt Nam trong cuộc đọ sức Mỹ – Trung ở Biển Đông
>>> Lo vỡ đảng – Tập Cận Bình vội đăng bài trấn an
>>> Kẹp Tỷ dân, Trung Quốc toàn trị – Đè thế giới, Bắc Kinh bá quyền
