Nguồn gốc virus corona ở Vũ Hán đang tiếp tục được tình báo và quân đội Mỹ phân tích, với tuyên bố mới nhất của Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Hoa Kỳ.
Đại tướng Mark A. Milley nói rằng bằng chứng tới nay khiến ông nghĩ rằng virus có nguồn gốc từ tự nhiên, nhưng ông thừa nhận rằng ông cũng không dám chắc.
Phát biểu tại họp báo hôm thứ Ba 14/4, Đại tướng Mark A. Milley không dám kết luận 100% khi được hỏi liệu virus có xuất phát từ phòng thí nghiệm Trung Quốc.
Ông nói:
“Có nhiều tin đồn trên truyền thông, blog…“
“Dĩ nhiên chúng tôi rất quan tâm, và tình báo đã theo dõi kỹ.”
“Tôi chỉ nói rằng, vào lúc này, không có kết luận mặc dù sức nặng bằng chứng có vẻ chứng tỏ chỉ là tự nhiên.”
“Nhưng chúng tôi không biết chắc.”
Cách dùng từ thận trọng của Đại tướng Milley càng làm dấy lên các tin đồn và tranh cãi trên mạng.
Phát ngôn của tướng Milley được đưa ra sau khi đài Fox News hỏi ông về đồn đoán rằng virus Corona xuất phát từ một phòng thí nghiệm ở Vũ Hán không phải là vũ khí sinh học, nhưng để thể hiện năng lực ngang bằng hoặc vượt Mỹ về mặt xác định và phòng chống virus này.
Về phần mình, Tổng thống Mỹ Donald Trump xác nhận Mỹ đang điều tra thông tin virus Corona chủng mới xuất phát từ một phòng thí nghiệm ở Trung Quốc.
Hãng Reuters mới đây dẫn lời Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết chính phủ đang điều tra xem có phải virus Corona chủng mới (SARS-CoV-2) xuất phát từ một phòng thí nghiệm ở Vũ Hán (Trung Quốc) hay không.
Trong cuộc họp báo tại Nhà Trắng hôm 15/4, khi phóng viên đặt câu hỏi về thông tin virus Corona có thể đã thoát ra từ một phòng thí nghiệm ở Vũ Hán, Tổng thống Mỹ xác nhận ông có nghe về điều này.
Ông đáp: “Chúng tôi đang xem xét rất kỹ lưỡng về tình hình khủng khiếp đã xảy ra”.
Khi được hỏi về khả năng trao đổi với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình về vấn đề này, Tổng thống Trump nói: “Tôi không muốn nói về những gì tôi đã thảo luận với ông ấy về phòng thí nghiệm. Tôi chỉ không muốn nói vì bây giờ không phải lúc thích hợp“.
Sau cuộc họp báo của Tổng thống Trump, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo phát biểu rằng “chúng tôi biết virus này có nguồn gốc ở Vũ Hán, Trung Quốc” và Viện Virus học nằm gần chợ thực phẩm được cho là nơi đầu tiên phát hiện virus.
“Chúng tôi thực sự cần chính phủ Trung Quốc cởi mở” và giúp giải thích vì sao virus Corona lây lan.
Cho đến nay, nguồn gốc của virus gây đại dịch viêm phổi Vũ Hán vẫn là một bí ẩn.
Thứ ba ngày 14/4 vừa qua tờ báo Washington Post đã khơi lại cuộc tranh luận khi cho biết rằng Bộ Ngoại giao Mỹ năm 2018 từng cảnh báo trong điện tín ngoại giao về độ an toàn tại phòng thí nghiệm của Viện Virus học Vũ Hán.
Tháng 1/2018, Đại sứ quán Mỹ tại Bắc Kinh đã có những hành động khác thường khi liên tục gửi các nhà ngoại giao khoa học Mỹ đến Viện Virus học Vũ Hán.
Trung Quốc quyết định thành lập Viện Virus học Vũ Hán sau khi nước này trải qua đợt bùng phát của SARS trong năm 2002-2003.
Năm 2015, Viện Virus học Vũ Hán là phòng thí nghiệm đầu tiên ở Trung Quốc đạt được cấp độ an toàn sinh học quốc tế cao nhất (còn gọi là BSL-4).
Theo Washington Post, Viện Virus học Vũ Hán đã đăng một bản tin bằng tiếng Anh về những chuyến thăm cuối cùng vào ngày 27/3/2018.
Phái đoàn Mỹ được dẫn đầu bởi ông Jamison Fouss, Tổng lãnh sự Mỹ ở Vũ Hán, và ông Rick Switzer, Tham tán môi trường, khoa học, công nghệ và sức khỏe của Đại sứ quán Mỹ.
Tuần trước, Viện Virus học Vũ Hán đã xóa bản tin này khỏi trang web của mình, mặc dù nó vẫn còn bản lưu trên Internet.
Những gì các quan chức Mỹ thấy được trong chuyến thăm khiến họ lo ngại đến nỗi phải gửi hai bức điện ngoại giao về Washington. Các bức điện cảnh báo về điểm yếu trong công tác an toàn và quản lý tại phòng thí nghiệm ở Viện Virus học Vũ Hán. Họ cũng đề xuất chú ý và giúp đỡ nơi này nhiều hơn.
Washington Post cho biết bức điện đầu tiên cảnh báo rằng nghiên cứu của phòng thí nghiệm về virus corona ở dơi và nguy cơ lây lan từ dơi qua người có thể dẫn tới đại dịch giống SARS mới.
Bức điện ngày 19/1/2018 viết: “Trong quá trình tương tác với các nhà khoa học tại phòng thí nghiệm Viện Virus học Vũ Hán, họ nhận thấy phòng thí nghiệm mới đang thiếu hụt nghiêm trọng các kỹ thuật viên và điều tra viên được đào tạo phù hợp để vận hành an toàn phòng thí nghiệm yêu cầu mức độ an toàn cao này.”
Các nhà nghiên cứu Trung Quốc tại Viện Virus học Vũ Hán đang nhận được hỗ trợ từ Phòng thí nghiệm quốc gia Galveston tại Trung tâm Y khoa Đại học Texas và các tổ chức khác của Mỹ. Tuy nhiên, Trung Quốc đã yêu cầu thêm trợ giúp.
Các bức điện lập luận rằng Mỹ nên hỗ trợ thêm cho phòng thí nghiệm Vũ Hán, chủ yếu vì nghiên cứu về virus corona ở dơi rất quan trọng nhưng cũng nguy hiểm.
Bức điện tín viết: “Quan trọng nhất là các nhà nghiên cứu chỉ ra rằng nhiều virus corona giống SARS có thể tương tác với ACE2, thụ thể ở người mà virus corona gây SARS gắn vào. Phát hiện này cho thấy các virus corona giống như SARS từ dơi có thể truyền sang người và gây ra các bệnh giống như SARS. Từ góc độ sức khỏe cộng đồng, việc giám sát liên tục các loại virus corona giống SARS ở dơi và nghiên cứu về khả năng lây truyền rất quan trọng đối với việc dự đoán và phòng chống dịch virus corona mới trong tương lai.”
Tuy nhiên, Chính phủ Mỹ không hỗ trợ thêm cho phòng thí nghiệm này như bức điện kêu gọi.
Bài báo của Washington Post xác nhận rằng giới khoa học nói chung cho rằng virus xuất phát từ động vật chứ không phải do con người tạo ra. Nhưng bài này cũng dẫn một chuyên gia bảo rằng cũng có thể virus rò rỉ từ Viện Virus học Vũ Hán, là nơi đã thí nghiệm cấy các chủng virus corona từ dơi vào động vật nhiều năm qua.
Ông Xiao Qiang, nhà khoa học nghiên cứu tại Trường Thông tin thuộc Đại học California nói với Washington Post: “Nhưng nói nó có nguồn gốc động vật không có nghĩa rằng nó không đến từ phòng thí nghiệm. Phòng thí nghiệm này đã thử nghiệm dơi virus corona ở động vật trong nhiều năm.”
Ông nói thêm: “Bức điện cho chúng ta biết rằng từ lâu đã có những lo ngại mối nguy đến sức khỏe cộng đồng xuất phát từ nghiên cứu của phòng thí nghiệm này nếu nghiên cứu không được tiến hành một cách an toàn và đúng cách.”
Một quan chức chính quyền cấp cao nói các bức điện cung cấp thêm bằng chứng cho thấy đại dịch có thể là kết quả của một vụ tai nạn trong phòng thí nghiệm.
Lập luận virus xuất hiện từ một chợ hải sản ở Vũ Hán của chính phủ Trung Quốc đang lung lay.
Nghiên cứu của các chuyên gia Trung Quốc được công bố trên Lancet vào tháng 1 cho thấy bệnh nhân đầu tiên được xác định vào ngày 1/12 không có mối liên hệ nào với ngôi chợ, và một phần ba số ca nhiễm trong cụm lây nhiễm lớn đầu tiên cũng vậy. Ngoài ra, ngôi chợ này không bán dơi.
Hơn thế nữa, không chỉ Viện Virus học Vũ Hán là nơi ẩn chứa nhiều nguy hiểm. Ông Xiao cũng cho biết có những lo ngại tương tự về phòng thí nghiệm của Trung tâm phòng chống và kiểm soát dịch bệnh Vũ Hán (CDC) gần đó. Phòng thí nghiệm này chỉ hoạt động ở cấp độ an toàn sinh học 2, thấp hơn đáng kể so với tiêu chuẩn cấp 4 của Viện Virus học Vũ Hán.
Nhiều quan chức an ninh Mỹ từ lâu nghi ngờ Viện Virus học Vũ Hán hoặc Trung tâm phòng chống và kiểm soát dịch bệnh Vũ Hán (CDC) là nguồn gốc của đại dịch hiện tại. Theo New York Times, cộng đồng tình báo Mỹ không cung cấp được bằng chứng để xác nhận điều này.
Điều đáng chú ý là Chính phủ Trung Quốc vẫn từ chối trả lời các câu hỏi cơ bản về nguồn gốc của virus corona mới đồng thời ngăn chặn mọi nỗ lực kiểm tra xem một trong hai phòng thí nghiệm có liên quan đến virus này hay không.
Các nhà nghiên cứu của Viện Virus học Vũ Hán đã phủ nhận phòng thí nghiệm này là nguồn gốc của virus corona mới. Tuy nhiên, vào ngày 3/2, nhóm nghiên cứu tại đây lần đầu tiên công bố virus có tên 2019-nCoV là một loại virus corona có nguồn gốc từ dơi.
Sau đó, Trung Quốc có một số các động thái liên quan đến việc công bố thông tin về nguồn gốc của virus.
Ngày 14/2, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình kêu gọi đưa ra một luật an toàn sinh học mới.
Ngày 15/4, CNN đưa tin Trung Quốc đã đặt ra những hạn chế về việc các tổ chức được phê duyệt trước khi công bố bất cứ điều gì về nguồn gốc của virus corona mới.
Tìm ra nguồn gốc không chỉ để đổ lỗi. Điều này rất quan trọng trong việc tìm ra cách đại dịch bắt đầu bởi. Nó cũng cho biết cách ngăn chặn đại dịch tiếp theo.
Đúng như ông Xiao nói với Washington Post rằng không biết liệu virus corona mới có nguồn gốc từ phòng thí nghiệm ở Vũ Hán hay không, nhưng các bức điện đã chỉ ra sự nguy hiểm ở đó và tăng thêm động lực để chúng ta tìm hiểu.
Trong khi Trung Quốc từ chối hợp tác hoặc hợp tác một cách miễn cưỡng trong công cuộc đi tìm nguồn gốc của dịch bệnh đang hoành hành trên khắp thế giới này thì các tình tiết mới như các bức điện tín ngoại giao nói trên đều trở nên quý giá góp phần tích cực vào việc tìm ra sự thật về nguồn gốc của đại dịch.
Việt Nam là một nước nằm ngay sát Trung Quốc, qua thiệt hại vô cùng lớn lần này vì loại virus đến từ Vũ Hán, thì nhà cầm quyền ở Hà Nội càng cần phải thận trọng hơn khi hợp tác với người láng giềng phương Bắc.
Hải Yến từ Hà nội – Thoibao.de (Tổng hợp)
