Quyền uy Tập Cận Bình bao trùm Trung Quốc, nhưng nay người dân phẫn nộ vì đại dịch ở Vũ Hán đã dám lên tiếng phản đối.
Đài truyền hình Sun TV tại Hồng Kông cho biết các « thái tử đỏ » đề nghị lập ra một « nhóm lãnh đạo khẩn cấp » do phó chủ tịch nước Vương Kỳ Sơn hoặc Uông Dương, ủy viên thường trực Bộ Chính trị đứng đầu. Sự kiện một thông tin như vậy xuất hiện cho thấy đang có đấu đá dữ dội trong nội bộ Trung Quốc.
Theo tác giả Jayadeva Ranade, giám đốc Trung tâm Phân tích Chiến lược Trung Quốc trên tờ The Tribune, ông Tập Cận Bình đang bị những người chỉ trích đòi hỏi từ chức, do đã xử lý một cách tệ hại đại dịch Cúm Vũ hán.
Những biểu hiện bất mãn, vốn hiếm thấy ở Trung Quốc vì nguy cơ bị trừng phạt, đang ngày càng tăng lên, gây áp lực lớn đối với chủ tịch Tập Cận Bình và đảng Cộng Sản Trung Quốc.
Sự phẫn nộ lan rộng trong công dân Trung Quốc trước tình trạng thiếu minh bạch, giấu diếm thông tin khi nạn dịch Cúm Vũ hán nổ ra, đã thổi bùng sự bất mãn ngấm ngầm lâu nay khi Tập Cận Bình xóa bỏ giới hạn không được tại vị quá hai nhiệm kỳ, trong Đại hội Đảng thứ 19 vào tháng 10/2017.
Cái chết của bác sĩ Lý Văn Lượng (Li Wenliang), bệnh viện Vũ Hán, càng làm người dân thêm giận dữ. Một số nhân vật nổi tiếng, kể cả các quan chức đảng hoặc đảng viên bình thường, và có ít nhất là một cựu thành viên trong số 350 ủy viên trung ương đầy quyền lực, đã thẳng thừng đả kích Tập Cận Bình và chính sách của hoàng đế đỏ.
Các chỉ trích nhắm vào việc đảng ngày càng tăng cường kiểm soát và tập trung quyền lực.
Việc siết chặt giám sát thể hiện qua ngân sách an ninh hàng năm đều tăng lên kể từ năm 2013, trùng hợp với thời điểm Tập Cận Bình lên làm tổng bí thư kiêm chủ tịch Quân ủy Trung ương và chủ tịch nước.
Bên cạnh đó việc theo dõi người dân trở nên phổ biến thông qua hệ thống camera giám sát, công nghệ nhận diện và trí tuệ nhân tạo.
Sự vắng mặt khó hiểu của Tập Cận Bình từ ngày 29/1 đến 10/2/2020, lúc dịch bệnh hoành hành, trong khi lâu nay ông luôn xuất hiện trên trang nhất các báo và đài truyền hình Nhà nước, cũng gây ra luồng ý kiến bất lợi cho ông Tập.
Vào ngày 02/03/ và trước đó vào ngày 23/2, ông Triệu Sĩ Lâm (Zhao Shilin), giáo sư về hưu của trường đại học Dân tộc Trung ương (Minzu), ủy viên trung ương đảng, đã gởi hai lá thư cho ông Tập Cận Bình, cả hai đều mang giọng điệu đả kích kịch liệt.
Trong thư đề ngày 23/2, Triệu Sĩ Lâm khẳng định Trung Quốc đã bỏ lỡ «thời gian vàng» vào dịp Tết, khiến cho «nạn dịch lan tràn vô cùng dữ dội». Ông nhận định cái giá phải trả là «khủng khiếp» và «đau thương không kể xiết». Nhắc lại lời của Tập Cận Bình, cuộc chiến chống Cúm Vũ hán là «thử nghiệm lớn lao về khả năng của hệ thống điều hành đất nước», vị giáo sư thẳng thừng tuyên bố: «Rất tiếc là tôi phải nói rằng tỉ số của đồng chí đến nay bằng 0 !».
Giáo sư Triệu chỉ ra năm yếu tố, trong đó có việc siết chặt an ninh, bảo đảm hình ảnh ưu việt của đảng, tập trung mọi quyền hành vào tay một người. Tình trạng này ngăn trở các cán bộ đảng và viên chức thực hiện phần việc của mình, phát huy sáng kiến. Tuyên bố « những người trong và ngoài hệ thống đều kêu gọi cải cách chính trị », ông Triệu Sĩ Lâm nhấn mạnh cần bao gồm việc áp dụng « những giá trị xã hội cốt lõi: tự do, dân chủ, bình đẳng, pháp quyền », bảo đảm các quyền chính trị của công dân như tự do ngôn luận.
Trong lá thư thứ hai ngày 2/3, ông tái khẳng định : « Trong một xã hội lành mạnh, cần phải có nhiều hơn là một tiếng nói để đòi hỏi tự do ngôn luận ».
Nhiều người khác cũng đã đăng những bài viết chỉ trích, khiến một số có nguy cơ bị đàn áp.
Ông Hứa Chí Vĩnh (Xu Zhiyong), cựu giáo sư trường đại học Bưu điện và Viễn thông Bắc Kinh, kêu gọi ông Tập Cận Bình từ chức vì «không có khả năng xử lý những cuộc khủng hoảng lớn». Giáo sư gọi tư tưởng chính trị của Tập Cận Bình là « rối rắm », mô hình cai trị « lỗi thời », tuyên bố ông Tập đã làm Trung Quốc suy sụp với « những biện pháp quá lố nhằm duy trì ổn định xã hội » của ông ta. Hứa Chí Vĩnh kết luận: « Tôi không nghĩ rằng ông là một người độc ác, ông chỉ không mấy thông minh thôi. Vì lợi ích cộng đồng, một lần nữa tôi yêu cầu ông: hãy từ chức đi, ông Tập Cận Bình! ».
Tiểu luận của giáo sư Hứa Chương Nhuận (Xu Zhangrun), trường đại học Thanh Hoa (Tsinghua) mang tên « Những người phẫn nộ không còn sợ hãi nữa » được lan truyền rộng rãi trên các mạng xã hội Trung Quốc. Nhà nghiên cứu cáo buộc các nhà lãnh đạo, và đặc biệt là Tập Cận Bình, đã xa rời nhu cầu của người dân, muốn duy trì vĩnh viễn sự cai trị của « một nhóm nhỏ lãnh đạo » và lao vào « chủ nghĩa khủng bố dữ liệu ». Giáo sư tố cáo việc « bóp nghẹt các tranh luận công khai và truyền thông xã hội, cơ chế cảnh báo sớm đã tồn tại ban đầu », đổ lỗi cho chính quyền Hồ Bắc. Bài viết đánh giá Tập Cận Bình là « bạo chúa chính trị », và khẳng định « cuối cùng vầng thái dương cũng sẽ đến trên mảnh đất tự do này ».
Cơn phẫn nộ của cư dân Vũ Hán, thủ phủ tỉnh Hồ Bắc và là tâm dịch đương nhiên nổ ra khi dịch bệnh hoành hành.
Khi phó thủ tướng Tôn Xuân Lan (Sun Chunlan) đến Vũ Hán hôm 14/2, họ đã phản đối việc «chính quyền cộng sản hủy bỏ tự do ngôn luận và giấu diếm thông tin». Cư dân hô lớn «Đừng tin họ», «Họ toàn nói láo»…
Các nhà lãnh đạo Trung Quốc nhận ra những chỉ trích liên tục này. Để xoa dịu cơn giận của người dân, Ủy ban Kiểm tra Trung ương (do Tập Cận Bình làm chủ tịch) điều tra về vụ trấn áp bác sĩ Lý Văn Lượng (Li Wenliang) – người đã đưa ra lời cảnh báo và bị công an bắt giữ, sau đó chết vì Cúm Vũ hán – hôm 19/3 báo cáo rằng công an và an ninh Vũ Hán đã rút lại biện pháp trừng phạt, xin lỗi gia đình vị bác sĩ trẻ và kỷ luật hai công an viên.
Dấu hiệu cho thấy quy mô bất bình trong dân chúng hiện rõ vào tuần trước, với thông tin các « thái tử đỏ » kêu gọi họp khẩn để thảo luận về việc thay thế ông Tập Cận Bình. Đài truyền hình Sun TV có trụ sở tại Hồng Kông, chuyên tập trung vào giới tinh hoa Trung Quốc và cộng đồng người Hoa, cho biết các « thái tử đỏ » đề nghị lập ra một « nhóm lãnh đạo khẩn cấp » do phó chủ tịch nước Vương Kỳ Sơn (Wang Qishan) hoặc Uông Dương (Wang Yang), ủy viên thường trực Bộ Chính trị đứng đầu. Sự kiện một thông tin như vậy xuất hiện cho thấy đang có đấu đá dữ dội trong nội bộ Trung Quốc.
Cựu Chủ tịch một tập đoàn bất động sản Trung Quốc Nhậm Chí Cường, người từng lên tiếng phê phán Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và gọi ông Tập là «tay hề» vì phát ngôn của nhà lãnh đạo về cuộc chiến chống Cúm Vũ hán, đã biến mất, theo Reuters dẫn nguồn từ bạn bè của ông cho hay.
Ông Nhậm Chí Cường, một cựu chủ tịch tập đoàn bất động sản Trung Quốc thẳng thắn chỉ trích Đảng cộng sản Trung quốc che giấu sự thực về tình hình dịch bệnh, phê bình ông Tập Cận Bình liên quan tới tình hình dịch viêm phổi Vũ Hán. Ông là một nhân vật của công chúng và sự mất tích của ông được rất nhiều người biết đến, Reuters dẫn lời một người bạn của ông này cho biết.
Mới đây, trên mạng lan truyền một bức thư công khai do những nhà doanh nghiệp hàng đầu của Trung Quốc như Jack Ma, Liễu Truyền Chí cùng ký tên, thông qua ông Lý Khắc Cường trình lên ông Tập Cận Bình. Trong thư nêu ra 9 yêu cầu lớn, kêu gọi Trung Quốc bắt đầu cải cách chính trị toàn diện, đồng thời phóng thích ông Nhậm Chí Cường, khiển trách các quan chức che giấu dịch bệnh sau khi dịch viêm phổi Vũ Hán bùng phát.
Trong bức thư có 2 điểm đáng lưu ý: Một là gọi nền chính trị đang thụt lùi của ông Tập Cận Bình là phe phản động; hai là công khai đề xuất chủ trương chính trị mỗi người một lá phiếu bầu với ông Tập.
Mặc dù bài viết luôn nhất nhất nói rằng sẽ tuân theo sự lãnh đạo của Đảng cộng sản Trung quốc, hơn nữa 9 yêu cầu của toàn bài viết đều mượn lời của ông Tập Cận Bình để đề xuất, lạt mềm buộc chặt, khiến ông Tập há miệng mắc quai.
Kỳ thực, chỉ cần mỗi người một lá phiếu bầu, thì không chỉ là ông Tập phải hạ bệ, mà Đảng cộng sản Trung quốc chắc chắn sẽ phải giải thể.
Các động thái gần đây của ông Tập như yêu cầu nối lại công việc và đi kiểm tra Vũ Hán đều xuất phát từ nhu cầu củng cố quyền lực của Đảng cộng sản Trung quốcvà xây dựng lại cái gọi là hình ảnh cá nhân, nhằm bảo vệ đảng và uy quyền cá nhân của ông ta.
Ông Lý Thiên Tiếu (Li Tianxiao) – Tiến sĩ Chính trị học Đại học Columbia (Mỹ) cho rằng vai trò của ông Tập Cận Bình liên quan đến đại dịch bệnh và suy thoái kinh tế. Ông Tập Cận Bình đang đứng trước lựa chọn sinh tử giữa giữ và bỏ Đảng cộng sản Trung quốc, trong điều kiện không còn nhiều cơ hội và thời gian.
Ông Lý Thiên Tiếu cho rằng ông Tập có nguy cơ bị truy cứu bởi công pháp quốc tế, bởi lẽ bệnh dịch đã tấn công 196 quốc gia trên toàn thế giới. Các nước có thể sử dụng Quy định Y tế Quốc tế (2005) để kiện Đảng cộng sản Trung quốc.
Báo cáo nghiên cứu cho thấy, nếu chính quyền Đảng cộng sản Trung quốchành động sớm hơn ba tuần thì trường hợp nhiễm virus trên toàn cầu có thể giảm được 95%. Nhưng vì Đảng cộng sản Trung quốc che giấu dịch bệnh đã khiến thế giới mất 2-3 tháng thời gian ứng phó, gây ra những tổn thất lớn không thể cứu vãn.
Ông Tập Cận Bình là nguyên thủ quốc gia nên phải chịu trách nhiệm chính. Hơn nữa, Điều 1 của Công ước Liên hợp quốc về Cấm Vũ khí Sinh học (The Biological Weapons Convention) quy định rằng trong mọi trường hợp, một quốc gia không được mua và tàng trữ vũ khí sinh học. Đảng cộng sản Trung quốcđã không thông báo kịp thời và xác thực về tình hình dịch bệnh, cũng không xác định được nguồn gốc của virus, thuộc vào tội tàng trữ virus. Trong tư cách là nguyên thủ quốc gia, ông Tập Cận Bình phải bị truy tội.
Hải Yến từ Hà nội – Thoibao.de (Tổng hợp)
